Termodinamika” fanidan o`quv- uslubiy majmua

Tabiiy konvektsiyada issiqlik berilishi

Issiqlik oqimini aniqlovchi barcha formulalarda suyuqlik temperaturasi qiymati kiradi. Bu temperatura esa, ko‘pincha, kanalning kesimi va uzunligi bo‘ylab notekis taqsimlangan. Shu sababli texnik hisoblashlarda suyuqlik temperaturasi sifatida oqimning o‘rtacha temperaturasi olinadi.
Bu temperaturaga aniqlovchi temperatura deyiladi. Devorning o‘rtacha temperaturasini td, suyuqlikning kanalga kirishdagi o‘rtacha temperaturasini t¹, chiqishdagini esa t^II bilan belgilasak, u holda oqimning kanal uzunligi bo‘yicha o‘rtacha temperaturasi ts quyidagi formula bilan aniqlanadi:


(9.34)

(9.34) formulada musbat ishora suyuqlik sovitilayotganda, manfiy ishora esa isitilayotganda olinadi. Agar oqim temperaturasi o‘zgarishi unchalik katta bo‘lmasa, o‘rtacha temperaturani quyidagi formuladan aniqlanadi:

t_c=0,5(t^I+t^II) (9.35)

Ma’lumki, tomchi suyuqliklar va gazlarning fizik parametrlari temperatura o‘zgarishi bilan o‘zgarib turadi. Shuning uchun fizik kattaliklar olinadigan aniqlovchi temperatura sifatida oqimning o‘rtacha temperaturasi, yoki devorning o‘rtacha temperaturasi, yoki chegara qatlamining o‘rtacha temperaturasi olinadi:

t_chq=0,5(t_d+t_s) (9.36)

Issiqlik berish koeffitsientini aniqlash tenglamalarida har doim suyuqlikning o‘rtacha tezligi olinadi:

(9.37)

Bazi o‘xshash sonlarga chiziqli o‘lcham kiradi. Yumaloq quvurlar uchun chiziqli o‘lcham sifatida quvurning ichki diametri olinadi. Kesimi yumaloq bo‘lmagan kanallar uchun ekvivalent diametr d_ekv=4F/S olinadi, bu yerda F – kanalning ko‘ndalang kesim yuzasi; S – kanalning to‘liq (ho‘llangan) perimetri.

Oqim quvurni yoki quvurlar to‘plamini ko‘ndalangiga yuvib o‘tayotganda aniqlovchi o‘lcham sifatida quvurning tashqi diametri olinadi; oqim plitani yuvib o‘tayotganda, oqim yo‘nalishi bo‘yicha uning uzunligi olinadi.