Termodinamika” fanidan o`quv- uslubiy majmua

1.o’rtacha issiqlik sig’imi- jisimning boshlang’ich va oxirgi harorati oralig’idagi
(2.14)
2.Haqiqiy issiqlik sig’imi deb, haroratlar farqi nolga intilayotgandagi o’rtacha issiqlik sig’imiga aytiladi.


(2.15)
Solishtirma issiqlik sig’imi miqdori kattaligiga ko`ra 3 xil bo’ladi:


1.Massaviy issiqlk sig’imi —
2.Hajmiy issiqlik sig’imi —


V₀— normal sharoitda keltirilgan hajm


3.Molyar issiqlik sig’imi —
Issiqlik sig’imlari o’rtasidagi bog’lanish
(2.16)
Termodinamik hisoblshlada o’zgarmas bosim p=const jarayonidagi issiqlik sig’imi va o’zgarmas hajm V=const issiqlik sig’imi muhim o’rin tutadi. O’zgarmas bosim jarayonidagi issiqlik sig’imi izobarik izobarik —massaviy Cp, hajmiy Cρ molyar issiqlik sig’imi) deyiladi.
O’zgarmas hajm jarayonidagi issiqlik sig’imi izohorik —massaviy (Cv) hajmiy Cv, molyar issiqlik sig’imi) deyiladi
O’zgarmas bosimdagi issqlik sig’imi Cρ har doim o’zgarmas hajimdagi issiqlik sig’imi Cv dan katta bo’ladi
Buni quydagicha izohlash mumkin: P=const jarayonida hajimning o’zgarishi hisobiga ma’lum ish bajaradii, V=const jarayonida esa ish bajarilmaydi
Izobar va izohor issiqlik sig’imlari bir-biri bilan quydagi tenglama orqali bog’lanadi
(2.17)
Bu tenglama Mayer tenglamasi deb yuritiladi
Molyar issiqlik sigimi uchun Mayer tenglamasini quydagicha yozamiz
(2.18)
Izobarik issiqlik sig’imining izohor issiqlik sig’imiga nisbati k bilan belgilanib,
termodinamik hisoblashlarda ko’p ishlatiladi.
(2.19)
k—adiabata ko’rsatgichi yoki Puasson koeffitsenti deb yuritiladi.
Issiqlik sig’imining haroratga to’g’ri chiziq bo’ylab bog’liqligini quydagi ifoda orqali ifodalaymiz
(2.20)
Bu ifoda a va b koeffitsentlar o’zgarmas kattaliklar bo’lib, jarayonning borishiga bog’liqdir.
— o’rtacha issiqlik sig’imining haroratga bog’liq ravishda yozilishi.
— issiqlik miqdorini aniqlash ifodasi
Issiqlik sig’imining haroratga egri chiziq bo’yicha bog’liqligi quydagicha aniqlash mumkin.
(2.21)


(2.22)
Termodinamik hisoblashlarda o’rtacha issiqlik sig’imi quydagicha ifodadan aniqlanadi.


(2.23)
Issiqlik sig’imi haroratga bog’liq bo’lmasa (c=const), uning qiymati quydagi jadval yordamida aniqlanadi

Gazlar			k
1 atomli 2 atomli 3 va ko’p atomli	12.6 20.9 29.2	20.9 29.2 37.3	1.66 1.4 1.33

Gaz aralashmalarida issiqlik sig’imi uchun quydagi ifodalardan foydalaniladi

(2.24)
Aralashmaning hajmiy isssiqlik sig’imi
(2.25)


Aralashmaning molyar issiqlik sig’imi


(2.26)