Tasdiqlayman” Yangiqo‘rg‘on axborot texnologiyalari texnikumi direktori

Uch tomonlama autentifikatsiyalash tarkibida isbotlovchi tarafdan tekshiruvchi tarafga qo‘shimcha ma’lumotlar uzatish mavjud. Bunday yondashish autentifikatsiya o‘tkazishda vaqt belgilaridan foydalanishdan voz kechishga imkon beradi.

Foydalanuvchilarni bioraetrik identiflkatsiyalash va autentifikatsiyalash

Oxirgi vaqtda insonning fiziologik parametrlari va xarakteristikalarini, xulqining xususiyatlarini o’lchash orqali foydalanuvchini ishonchli autentifikatsiyalashga imkon beruvchi biometrik autentifikatsiyalash keng tarqalmoqda.

Biometrik autentifikatsiyalash usullari an’anaviy usullarga nisbatan quyidagi afzalliklarga ega:

- biometrik alomatlaming noyobligi tufayli autentifikatsiyalashning ishonchlilik darajasi yuqori;

- biometrik alomatlami ishga layoqatli shaxsdan ajratib bo’lmasligi;

- biometrik alomatlami soxtalashtirishning qiyinligi.

Foydalanuvchini autentifikatsiyalashda faol ishlatiladigan biometrik alomatlari quyidagilar:

• barmoq izlari;

• qo‘l panjasining geometrik shakli;

• yuzning shakli va o’lchamlari;

• ovoz xususiyatlari;

• ko‘z yoyi va to‘r pardasining naqshi.

Autentifikatsiyaning biometrik qism tizimi ishlashining namunaviy sxemasi quyidagicha. Tizimda ro‘yxatga olinishida foydalanuvchidan o'zining xarakterli alomatlarini bir yoki bir necha marta namoyish qilinishi talab etiladi. Bu alomatlar (haqiqiy sifatida ma’lum) tizim tomonidan qonuniy foydalanuvchining qiyofasi sifatida ro‘yxatga olinadi. Foydalanuvchining bu qiyofasi tizimda elektron shaklda saqlanadi va o‘zini qonuniy foydalanuvchi deb da’vo qilgan har bir odamni tekshirishda ishlatiladi. Taqdim etilgan alomatlar majmuasi bilan ro‘yxatga olinganlarining mosligi yoki mos kelmasligiga qarab qaror qabul qilinadi. Iste’molchi nuqtai nazaridan biometrik autentifikatsiyalash tizimi quyidagi ikkita parametr orqali xarakterlanadi:

• xatolik inkorlar koeffitsiyenti FRR (false-reject rate);

• xatolik tasdiqlar koeffitsiyenti FAR (false-alarm rate).

Xatolik inkor tizim qonuniy foydalanuvchi shaxsini tasdiqlamaganda paydo bo’ladi (odatda FRR qiymati taxminan 100 dan birni tashkil etadi).

Xatolik tasdiq tizim noqonuniy foydalanuvchi shaxsini tasdiqlaganida paydo bo’ladi (odatda FAP qiymati taxminan 10000 dan birni tashkil etadi).