Tarixdan hikoyalar umumiy o‘rta ta ’lim maktablarining

Dengiz  savdo yo‘llariga ehtiyojning o ‘sishi. 
Milodning XV asri 
oxiri  va  XVI  asr boshlarida Yevropa  qit’asi  davlatlarida  yangi 
dengiz  savdo  yo‘llariga  ehtiyoj  yanada kuchaydi.  Bunga nimalar 
sabab bo‘ldi?
Birinchidan,  XV asr  oxiri  — XVI  asr boshlarida Yevropada tovar 
ishlab  chiqarish  yuqori  sur’atlarda  o ‘sa  boshladi.  Bu  esa  turli 
xomashyolarga  bo ‘lgan  talabni  oshirib  yubordi.  Biroq,  Yevropa 
qit’asining  o‘zida  xomashyo  kamligi  tufayli  ushbu  talabni  qondira 
olmadi.
Bundan  tashqari,  Yevropada  savdo -sotiqning  rivojlanishi  pulga 
bo‘lgan ehtiyojni  ham  oshirib  yubordi.  Ko‘p  miqdorda pul zarb  etish 
uchun ko‘plab  oltin va kumush kerak edi. Yevropada esa bunday nodir 
metallar  kam bo ‘lgan.  Shu  tufayli  yevropaliklar ularni boshqa  qit’a 
mam lakatlaridan  olib  kelishni  o‘ylay  boshladilar.  U larning  ongini 
o‘zga  o ‘lka  xalqlarining  oltin-kum ushlari  va  boshqa  boyliklarini 
egallash  chulg‘ab  oldi.  Biroq,  yevropaliklar  Buyuk  Ipak yo‘lidan va 
0 ‘rtayer  dengizi  orqali  o ‘tadigan  dengiz  savdo  yo‘lidan  foydalana 
olmas  edilar.  Chunki, bu yo‘naming nazorati  yevropaliklaming  asosiy
1  0 ‘zM E.  -   Т.:  «УзМЭ».  2008.  9-jild.  252-bet.
64

---

raqibi Usmoniylar  davlati  (Turkiya)  qo‘lida edi.  Binobarm,  bu yoMlar 
yevropaliklar uchun xatarli bo‘lib  qoldi.  Bunday sharoitda yangi dengiz 
savdo  yo‘llarini  ochish zaruriyatga  aylandi.  Bu  davrda yevropaliklarda 
yangi  dengiz  savdo  yo‘llarini  ochishga  imkon beruvchi  mustahkam 
kemalar hamda  o‘zlarini himoya  qilishga imkon beruvchi  zamonaviy 
harbiy  qurollar mavjud  edi.