Tabiiy fanlar fakulteti geografiya va iqtisodiy bilim asoslari kafedrasi tuproqlar geografiyasi


Ma’ruza mashg’ulotining ta’limiy maqsadi



Download 2,83 Mb.
bet10/154
Sana26.02.2022
Hajmi2,83 Mb.
#468400
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   154
Bog'liq
Tuproqlar geografiyasi 2021 2022 Majmua Joniyev O T 5555

Ma’ruza mashg’ulotining ta’limiy maqsadi: Gipergenez (nurash) jarayoni. Mineral va tog‘ jinslari. Fizik, biologik, kimyoviy nurash. Tuproq ona jinsi va tuproqning mexanik tarkibi. Tuproq paydo qiluvchi ona jinslar. Tuproqlarning umumiy fizik va fizik–kimyoviy xususidalari. Tuproq va tuproq hosil qiluvchi jinslarning mineral va kimyoviy tarkibini o’rganish.
Ma’ruza mashg’ulotining jihozlash: Dunyoni va O’zbekistonning tuproqlar geografiyasi kartasi, o’quv metodik majmua, kampyuter texnologiyasi, fanga oid darslik, uslubiy qo‘llanmalar, ishchi dastur, slaydlar, qog‘oz va markerlarda foydalanish
Ma’ruza mashg’ulotida qo’llaniladigan texnologiya: Jamoaviy, kichik guruhlarda ishlash, slayd-shou va «Aqliy hujum» va boshqa metodlaridan foydalanish.
Yer sharining yuza tosh qobig‘i – litosfera yoki yer pо‘sti mantiyadan Moxorovichich yuzasi bilan ajralgan, uning quruqlikdagi qalinligi 30-40 km, tog‘li о‘lkalarda esa 70-80 km ni tashkil etadi. Yer pо‘sti – yer tashqi qatlamlarining majmuasidan iborat bо‘lib, uchta qatlamdan: 1) qalinligi 10 km gacha bо‘lgan qavat – qavat chо‘kindi jinslardan tuzilgan yuqorigi qoplam; 2) shartli ravishda granitli deb ataluvchi (10-15 km) qatlam; 3) bazalt qatlam bо‘lib, qalinligi 15-35 km gacha boradi.
Yer pо‘sti – litosferaning kimyoviy tarkibi asosan 8 ta elementdan tashkil topgan, (%) hisobida: O – 47,08; Si – 29,5; Al – 8,05; Fe – 4,65; Ca – 2,96; Na – 2,50; K – 2,50; Mg – 1,87. Mendeleyevning kimyoviy davriy jadvalidagi qolgan elementlar esa, bor – yо‘g‘i 0,97 % ni tashkil etadi.
Yer pо‘stida uchraydigan о‘ziga xos fizik xususiyatlar va ma’lum kimyoviy tarkibga ega bо‘lgan tabiiy jinslar minerallar deb ataladi. Kimyoviy jihatdan minerallar qator sinflariga bо‘linadi: I sinf. Sof elementlar; II sinf. Oltingugurtli birikmalar (sulfidlar); III sinf. Galloidlar; IV sinf. Oksid va gidroksidlar; V sinf. Karbonatlar; VI sinf. Sulfatlar; VII sinf. Volfamatlar; VIII sinf. Fosfatlar; IX sinf. Nitratlar; X sinf. Silikatlar.
Yer pо‘stida keng tarqalgan bir va bir–qancha minerallar birikmasidan tashkil topgan tabiiy jismlarga tog‘ jinslari deyiladi. Shu tufayli monomineralli va polimineralli tog‘ jinslari ajratiladi.
Tog‘ jinslari kelib chiqishiga kо‘ra uchta guruhga: magmatik (otqindi), metamorfik va chо‘kindi tog‘ jinslariga bо‘linadi. Quruqlikning yuza qismida (kо‘proq tekisliklarda) chо‘kindi tog‘ jinslarining salmog‘i yuqori (75 %), qolgan guruhdagilarniki biroz kam (25 %).

Download 2,83 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   6   7   8   9   10   11   12   13   ...   154




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish