"Sug‘urta asoslari"

3. Tayanch iboralar.

Aksionerlik sug‘urta kompaniyasi – aksiyalarni sotish yo‘li bilan ta’sis etilgan sug‘urta tashkilotining tashkiliy-huquqiy shakli.

Akvizitor (lat.Acquisitor) – yangi sug‘urtalanuvchilarni jalb qilish bilan shug‘ullanuvchi sug‘urta agenti yoki brokeri.

Anderrayter (Underwriter) – sug‘urta kompaniyasi yoki sindikat tomonidan sug‘urta tavakkalchiligini olish vakolati berilgan shaxs.

Birgalikda sug‘urtalash – bir va aynan o‘sha sug‘urta shartnomasini tuzishda ikki yoki undan ko‘proq sug‘urtalovchilarning ishtirok etishi.

Brokeredj - brokerning komission rag‘bati.

Vositachilar – bu sug‘urtalanuvchilar bilan yaqin bo‘lgan va sug‘urta xizmatlari bozori kon’yunkturasi o‘zgarishiga operativ moslashuvchi shaxslar.

Lloyd (Lloyd’s) – xususiy sug‘urtalovchilar korporatsiyasi (Angliya).

Polis (Policy) – sug‘urta shartnomasining huquqiy tasdig‘i.

Pul (Pool) – Yirik va xavfli risklarni birgalikda sug‘urtalash uchun bir nechta sug‘urta kompaniyalarini birlashuvi. Riskni qabul qilib oluvchi kompaniya, pulga a’zo sug‘urtalovchilar nomidan yagona polis beradi.

Sug‘urta – ko‘rilishi mumkin bo‘lgan zararlarni manfaatdor jismoniy va yuridik shaxslar o‘rtasida qoplash.

Sug‘urtalovchi – sug‘urtani amalga oshiruvchi ixtisoslashtirilgan tashkilot.
Sug‘urtalovchining aktivi – sug‘urtalovchining pulda ifodalangan mulki (asosiy vositalari va oborotdan tashqari aktivlari, moliyaviy qo‘yilmalari, materiallar, kassadagi pul mablag‘lari, hisob raqamidagi pul mablag‘lari, qimmatli qog‘ozlar va b.), buxgalteriya balansining bir qismi.

Sug‘urta bozori – sug‘urta xizmatlari oldi-sotdisi bo‘yicha iqtisodiy munosabatlar tizimi.

Sug‘urta dalolatnomasi – o‘rnatilgan tartibda rasmiylashtiriladigan va sodir bo‘lgan sug‘urta holatini hamda sabablarini tasdiqlovchi hujjat.

Sug‘urta mas’uliyati – sug‘urtalovchining sug‘urta holatlari ro‘y berganda sug‘urta qoplamalari yoki sug‘urta summalarini to‘lash bo‘yicha majburiyati.

Sug‘urta muddati – sug‘urta obyektining sug‘urtalangan davri.

Sug‘urta portfeli – sug‘urta kompaniyasi tomonidan olingan badallar yig‘indisi yoki tuzilgan va to‘langan shartnomalar soni.

Sug‘urta summasi – sug‘urta obyektini haqiqatda sug‘urtalangan qismining pul ko‘rinishidagi qiymati.

Sug‘urta qoidalari – ixtiyoriy sug‘urta shartlarini belgilovchi me’yoriy hujjatlardan biri.

Sug‘urta holati – sug‘urta qoplamasi yoki sug‘urta summasi to‘lanishi kerak bo‘lgan turli salbiy va boshqa kelishilgan oqibatlarga olib keluvchi haqiqatda sodir bo‘lgan holatlar.

O‘zini-o‘zi sug‘urtalash – huquqiy yoki jismoniy shaxslar tomonidan shaxsiy moddiy yoki pul rezervlarini yaratish.

Nazorat uchun savollar:

1. 
   Qanday yuridik shaxs sug‘urta tashkiloti hisoblanadi?
   
2.