Суд амалиётини умумлаштириш материаллари тўплами (кўчирмалар)

10. ФК 153-моддасининг иккинчи қисмига мувофиқ, даъ-
во муддати суд томонидан фақат низодаги тарафнинг суд ҳал 
қилув қарори чиқаргунга қадар берган аризасига мувофиқ 
қўлланилади.
«тошқишлоқмаш» оаж ва «китоб туман техник хизмат 
кўрсатиш» шк ўртасида 2005 йил 25 январда маҳсулот етказиб 
бериш тўғрисида шартнома тузилган. ушбу шартномага асосан 
«тошқишлоқмаш» оаж 2005 йил 25 январдаги 31-сонли счёт-

---

591
фактура орқали жавобгарга 5 770 560 сўмлик қишлоқ хўжалиги 
техникаси учун эҳтиёт қисмлари ва бошқа турдаги маҳсулотларни 
етказиб берган.
бироқ жавобгар етказиб берилган маҳсулотлар учун тўловни 
амалга оширмаганлиги сабабли «тошқишлоқмаш» оаж хўжалик 
судига даъво аризаси билан мурожаат қилиб, «китоб туман техник 
хизмат кўрсатиш» шкдан 3 347 729 сўм асосий қарз, 1 673 865 сўм 
пеня, 502 159 сўм жарима, жами 5 523 754 сўм ундиришни сўраган.
биринчи инстанция судининг ҳал қилув қарори билан даъ
-
во қисман қаноатлантирилиб, «китоб туман техник хизмат 
кўрсатиш» шкдан 3 347 729 сўм асосий қарз, 50 215 сўм жарима 
ундирилган. даъвонинг қолган қисми рад қилинган.
иш апелляция инстанцияси судида кўрилмаган.
биринчи инстанция суди томонидан иш ҳолатларига етарли
-
ча баҳо берилмасдан, даъвони қисман қаноатлантириш тўғрисида 
нотўғри хулосага келинган.
Ҳал қилув қарорида тарафлар ўртасида 2005 йил 25 январ
-
да маҳсулот етказиб бериш тўғрисида шартнома тузилганлиги 
кўрсатиб ўтилган бўлса-да, лекин иш ҳужжатларида мазкур шарт-
нома мавжуд эмас.
бундан ташқари, жавобгар судга ёзма равишда мурожа
-
ат қилиб, даъво аризаси асоссиз эканлиги ҳамда даъво муддати 
ўтганлиги сабабли даъвони рад этишни сўраган.
Фкнинг 150-моддасига кўра умумий даъво муддати уч йил.
ушбу кодекснинг 153-моддасига кўра, бузилган ҳуқуқни 
ҳимоя қилиш талаби даъво муддатидан ўтганлигидан қатъи назар 
судда кўриб чиқиш учун қабул қилинади.
даъво муддати суд томонидан фақат низодаги тарафнинг суд 
қарор чиқаргунича берган аризасига мувофиқ қўлланади.
Қўлланиш тўғрисида низодаги тараф баён қилган даъво мудда
-
тининг ўтиши суднинг даъвони рад этиш ҳақида қарор чиқариши 
учун асос бўлади.
бироқ, мазкур ҳолатлар суднинг эътиборидан четда қолган.
шу боис, кассация инстанцияси суди ҳал қилув қарорини бе
-
кор қилиб, даъвони рад этиш тўғрисида янги қарор қабул қилган.