лаб туриш учун Россия билан хужалик ишлари буйича махсус
чоралар ишлаб чидилди. Россия
Президенти В Путиннинг Са-
маркандга 2003 йилдаги ташрифидан сунг эса, Россия билан
алокалар давлат даражасидаги шартномалар тузилиб бошка -
рила бошланди, бу хакикатдан дам миллий иктисодиётнинг ха-
ракатлантирувчи механизми булди.
Дархакикат, 2000 йил май ойида Россия, билан тузилган
иктисодий келишув маълум даражада икки томонлама кризис -
ни енгишга ёрдам берди. Лекин шунга карамай,
Россия Узбек -
ситон у'чун бу борадаги олди-сотдида асосий да м кор булиб колади.
Чунки Россия Узбекистон билан дамкорликка алохида эътибор
билан карайди. Мамлакатимиз икки томонлама хамкорликни
ривожлантириш борасида Мустакил Давлатлар Х,амдустлиги
(МДХ,), Шанхай дамкорлик ташкилоти тузилмалари билан дам
савдо-иктисодий алокаларни кенгайтирио, хавфсизлик бораси-
даги саъй-харкатларини мувофиклаштириб келмокда.
Владимир Путин Россия дукуматига
радбар булган
кезларидаёк, Президент сифатида илк хорижий сафарларини
Узбекистондан оошлаган. 2003 йил 6 августдаги ташрифи унинг
ресну’бликамизга учинчи ташрифидир. В. Путин ташаббуси
билан Президент Ислом Каримовнинг 2001 йил майидаги Рос
сия сафарига давлат ташрифи макоми берилган эди.
Бундай
самимият ва эътибор, икки давлатнинг бир-бири билан дамкор-
ликка интилиши республиканинг хавфсизлик ва тинчлик учун
курашишида кучли омил эканлигига яна бир дадолатдир.
Узбекистон-Россия савдо-иктисодий алокаларидан дам
дамкорлик даражаси дакида аник тассавур досил килиш мути-
кин. Россия Узбекистоннинг асосий ташки савдо шерикларидан
биридир. Лекин икки томонлама товар аййрбошлаш дажми
имкониятлар даражасида эмас. Икки давлат иктисодий сало-
диятини имкон кадар тула ишга солиш максадида икки давлат
савдо, иктисодий дамкорлик муносабатини стратегик дамкор
лик даражасига кутариш, десак муболага булмайди. Чунки Уз
бекистон ва Россиянинг катор халкаро масалаларга муносаба-
ти якин
ва ухшаш, хавфсизликка таддид солувчи халкаро тер-
рорчилик, диний экстремизм, наркотик моддалар ва курол-ярог
контрабандаси каби иллатларга карши кураш борасида томон-
лар дамжидатлик билан иш юритиб келмовдалар.
Бу дамкорлик нефть-газ содасида Россиянинг «Газпром»
очик турдаги акционерлик жамияти билан «Газ содасида стра
тегик дамкорлик тугрисидаги битим» имзолангач, янада кучай-
ди. Унга кура, Узбекистондан йирик дажмда газ экспорт кили-
нади. Бундан ташкари тукимачилик, энергетика машинасозли-
88
ги, сув хужалиги каби сохаларни ^ам
хамкорликнинг устувор
йуналишига айлантириш имкониятлари куплигини таъкидлаш
мумкин. Масалан, хозир (2003 йил) Россия гукимачилик кор-
хоналари Узбекистон пахтасини бевосита эмас, балки учинчи
давлат оркали олади. Illy боис пахтани ишбилармонларга тур-
ридан-тутри сотиш учу^н кулай шарт-шароит яратиш Узбекис
тоннинг иктисодий хавфсизлигига кумак булади ва ташки хавф-
хатарни камайтиради. Ташки омиллардан яна бири — бу, галла
муста киллиги туфайли эришилган юту'кдир. 1990-1991 йиллар-
да республикамиздауртача 940
минг тонна калла йотиб оли-
нарди, колган кием и бошка давлатлардан валюта хисобига кел-
тириларди.
Ралла муста килл и ги ни кулга киритиш давлат сиёсатининг
устувор тамойилларидан бирига айланди. Бунинг узига хос са-
баблари бор, албатта. Чунки собик. тизим даврида кулай туттрок-
иклим шароитига эга булсада, Узбекистонда галлачиликка етар-
ли эътибор берилмас, мамлакат ахрлисининг эх,тиёжи учун галла
асосан четдан келтирилади. Бунинг устига, хосилдорлик х,ам
жуда паст эди.
Уша пайтларда юртимизда галла асосан лалмикор ерлар-
га экиларди. Хрлбуки, бундай майдонлардан хамиша хам куз-
ланган хреилни олиб булмайди. Шу боис Президентимиз томо-
|нидан мамлакатимизда суториладиган
майдонларда кафолат-
ланган ^осилдорликни ошириш, дон етиштириш хажмини ку-
пайтириш, пировард натижада галла мустациллигига эришиш
асосий вазифа щишб куйилди.
Бугунги кунда республикамиз буйича 1 миллион 100 минг
гектардан ортикрок суториладиган майдонда бошокли дон экин-
лари етиштирилмовда. Бу утган аернинг 90-йилларидагига кара-
ганда беш оаробар купдир. Уша пайтда хосилдорлик уртача
22,2 центнерни ташкил этган булса, хрзир 44 центренерга етди.
2003 йилда ялпи хосил уша вактдагига нисбатан 5,7 баровар,
давлатга дон сотиш х;ажми 16,9 баробар усди ва илк бор 5
миллион 100 минг тонна дон хосили етиштирилиб, галлачилик
сохдсида тарихий маррага эришилди.
2003 йилги мавсумда республикамиз
буйича суториладиган
майдонларнинг хар гектаридан уртачадан 44 центенердан, Анди-
жон вилоятида 75,1, Самарканд вилоятидан 53,2, Наманган ва
Фаргона вилоятларида карийб 50 центенердан хосил олинди,
кашкадарёлик галлакорлар энг куп — 700 минг тоннадан орт-
тикрок галла етказиб берди. Бундай ютукларга эришишда галла-
чиликда мехнатдан манфаатдорликни рагоатлантириш мутшм
ахамиятга эга булмокда. Дастлабки
Do'stlaringiz bilan baham: