Shaharsozlikda bino va inshootlarni arxitekturaviy

 
 
Normativ hujjatlar 
1. QMQ 2.08.01-05 “Turar joy binolari ”
2. QMQ 2.09.04-98 “Korxonalarning mahmuriy-maishiy
binolari” 
3. SHNK 4.13.21-06 “Klubq” 
4. QMQ 2.07.01-94 “SHahar va qishloq manzillarini
rejalashtirish va qurish” 
 

---

Internet saytlari:
1. www.a-len.ru 
2. www.stroyka.uz 
3. www.proekts.ru 
4. www.5ballow.qip.ru 
5. www.bestreferat.ru 
6. www.archrecord.construction.com 
8. www.greensource.construction.com 
9. Google http: // www. google.com/. 
10. Alta Vista http: // www. altavista. com/ 
10.www.hqrom.com 
11.www.google.com 
12.www.render.ru 
13.pinterest.com 
14.houzz.com 

---

---

---

 

---

 

---

 

---

 

---

 

---

 

---

 

---

 

---

 

---

 
 
Mustaqil ish uchun to’shiriq 
Mavzu bo‟yicha adabiyotlar bilan ishlash. 

---

6-mavzu. G’oya ustida eskiz qilish. 
 
Reja: 
 
1. Xonalar tarkibi bilan tanishtirish. 
2.Uyninig yashash xonalari 
3. Tanlangan eskiz variantini chizish. 
4. Tarxiy yechim ustida ishlash. 
 
1. Xonalar tarkibi bilan tanishtirish. 
To‟shiriqning mazmuniy tarkibi
. 
O‟zbekiston Respublikasining iqlim va seysmik sharoitlari uchun shahar 
tipidagi 3–5 qavatli turar – joy binosini foreskizli stadiyada (bosqichda) loyihalash. 
O‟zgaruvchan yoki doimiy qavatlikni, rejaviy va konstruktiv strukturani, 
arxitekturaviy – badiiy obrazni, kvartiralar tarkibini tanlash talaba tomonidan 
O‟zbekiston Respublikasining shaharlari yoki aholi yashash punktlarida turar – joy 
binolari uchun ajratilgan uchastkalarida olib boriladi.
CHegaraviy qavatlik bo‟yicha liftsiz
yashash uylari piyoda (yayov) chiqish 
balandligi 12,5 bo‟lgan maksimal balandlikka rejalashtiriladi. piyoda chiqish 
masofasi (balandligi) uy oldidagi trotuar sathidan oxirgi qavat uyiga kirish sathi 
bilan o‟lchanadi. proezd bilan qo‟shilgan trotuar sathi birinchi qavat sathidan - 1m 
quyida joylashadi, asosiy yashash qavatining balandligi 3m (poldan - polgacha), 
maksimal qavatlar soni 5 ta deb aniqlanadi (3x4 + 1=13,0m). Agar 5 – qavat 
kvartiralari “pent - xauz” tipining sathi bo‟yicha ikkita sathda yechilgan bo‟lsa, u 
holda liftsiz holatda 6 – qavatni (yashash uyini) ham loyihalash mumkin bo‟ladi. 
Lekin bunday qilish taqozo etilmaydi, chunki issiq davrlar (iyulg‟ + avgust)da 
inson hayotiy faoliyatining fiziologik parametrlari bo‟yicha o‟timal (maqbul) 
qavatlilik uch qavat bo‟ladi. Demak, 4 – qavatli yangi komfortli uylar liftga ega 
bo‟lishi taqozo etiladi.
Rejaviy sxemalar bo‟yicha
-
turar – joy binolari quyidagicha loyihalanishi 
mumkin: a) seksiyali – hamma kvartiralar qavatlar bo‟yicha vertikal piyoda yurish 

---

kommunikatsiyasi – lift atrofida guruhlantiriladi, bunda kvartiralar dahlizi oldida 
bitta yoki ikkita kirish maydonchasi ko‟zda tutiladi; b) galereyali va koridorli – 
kvartiralardan zinapoya kletkasiga chiqish qavatlar bo‟yicha joylashtirilgan 
umumiy foydalanishdagi galereyalar yoki koridorlar orqali amalga oshiriladi; v) 
evakuatsiyani amalga oshirishning qo‟shma sxemasi: galereyali – seksiyali yoki 
koridorli – seksiyali, bunda galereya yoki koridorlarning qisqa uzunlikli 
bo‟lishlaridan foydalaniladi. Bunday qisqa bo‟limlar bitta zinapoyaga ko‟proq 
kvartiralarning to‟g‟ri kelishini tahminlaydi. Bunda shuni nazarda tutish kerakki, 
galereyalar ham koridorlar ham qandaydir maydonni egallashi tayin, bu maydon 
seksiyali binolardagi bitta zinapoyalardan ancha ko‟p bo‟lgan maydonni tashkil 
etadi. SHuning uchun turar – joy binolarining seksiyali sxemasi (yahni a sxema) 
iqtisodiy jihatdan samarador bo‟lib qolaveradi. Rejalarning galereyali – seksionli 
va koridorli – seksiyali sxemalari baland yahni ko‟p qavatli liftga ega bo‟lgan turar 
– joy binolari uchun juda qulaydir. 
Uylar faqat oilali joylashish uchun qabul qilinadi
,
bunda bir kishiga 12m
2
yuzali maydon to‟g‟ri keladigan mehyordan kelib chiqqan holda kamida 100 
kishini sig‟dira oladigan turar – joy binosi loyihalanadi (minimum holatda 24 
kvartira bo‟ladi, ular kamida ikkita blok – seksiyalarga joylashadi va binoda rejasi, 
to‟plami bo‟yicha uch tipli kvartiralar bo‟lishni taqozo etiladi). Yashash xonalari 
soni va yashash hamda yordamchi xonalardagi umumiy komfortlik bo‟yicha 
belgilanadigan kvartira tiplari1– 2- jadvalga asosan qabul qilinadi.
Davlat yoki maxalliy byudjet hisobiga quriladigan ijtimoiy («munitsipal») 
turarjoy fondiga qarashli oddiy (mehyoriy) klass qulaylikli kvartira maydonini 1 
jadval va 7 tavsiyaviy (1 jadval) ilova ko‟rsatgichlarini xisobga olgan xolda qabul 
qilinadi. 

---

1-jadval 
Kvartiralar 
turi 
Oila tarkibi,
odam 
Kvartiramaydoni
*)
(yozgi xonalarsiz), m
2
SHu 
jumladan 
yashash 
maydoni, 
m
2
1-xonali 
1-xonali 
2-xonali 
3-xonali 
4-xonali 
5-xonali 
6-xonali 
1 
2 
3 
4 
5 
6 
7(8) 
28-30 
32-36 
48 
64 
80 
96 
114 
14-16 
18-20 
30 
40 
53 
66 
78 
*Kvartiralarni normalanadigan maydoni (yozgi xonalarsiz va sovuq 
kladovkalarsiz) yashaladigan va yordamchi xonalarni o‟z ichiga oladi. 
Izohlar: 1. Jadvalda berilgan raqamlar, shahar va qishloq joylardagi 
«ijtimoiy» kvartirali tura-joylarning barcha turlariga taaluqlidir. 
Kvartiralar maydoni 1 yashovchiga yashashmaydon 16m
2
bo‟lgan ijtimoiy 
mehyorhisobidan keltirilgan (1 odamga 1 xonalidan tashqari). 
2. Konkret (aniq) shaxarsozlik sharoitlarida kvartiralarining tarkibi va 
maydon ko‟rsatkichlari, ijtimoiy-iqtisodiy xolatini ijtimoiy (munitsipal) turar-
joyga ko‟chib-kirishga dahvogarlik qilayotgan axolii tarkibining demografik 
xususiyatlarini, qurilishni resurs bilan tahminlanganligini xisobga olgan xolda 
loyihalash to‟shirig‟i bilan 3-ilovadan tashkil to‟gan murakkab oilalar uchun 
xonalar tarkibi va maydonlari belgilanadi (qariyalar va kreslo-aravachalarda 
nogironlar extiyojlarini xisobga olgan xolda). 
 
SHNK2.08.01-05 “Turar joy binolari” 12b.