Samarqand davlat universiteti pedagogika fakulteti pedagogika kafedrasi

O‘quvchilarda tanqidiy fikrlashni shakllantirishning noan’anaviy shakllari

Afzalliklari

Kamchiliklari

O‘quvchilaming o‘z fikrlarini ochiq bayon qilishlari uchun qulay pedagogik muhim va imkoniyat yaratiladi. Ta’lim mazmunini imkon qadar to‘liq o‘zlashtirishlari uchun sharoit vujudga keladi. O‘quvchi va o‘qituvchilar orasida o‘zaro tenglikka asoslangan muloqot tarkib topadi. Egallangan bilimlarni amalda qo`llashlari uchun sharoit yaratiladi. Maqbul ta’lim texnologiyalari qo`llaniladi. O‘quvchilarda tanqidiy va ijodiy fikrlash uchun yuqori darajadagi mayl hosil bo'ladi. Taqdim etilgan bilimlar o‘quvchilar tomonidan imkon qadar to‘liq o‘zlashtiriladi. O‘quvchilarda tanqidiy fikrlash ko‘nikmalarining hosil bo`lishi uchun o‘qituvchi tomonidan ko‘mak beriladi. O‘quvchilar o‘zlari va o‘rtoqlari faoliyatlarini baholay boshlaydilar. O‘quvchilar o‘z oldilariga qo‘yilgan muammolarni yechishga intiladilar O‘quvchilarda o‘quv predmeti va o‘qitish jarayoniga nisbatan ijobiy munosabat tarkib topadi. O‘quvchilarda tanqidiy va ijodiy fikrlash ko‘nikmalarini shakllantirish jarayonida insonparvarliklik tamoyillariga amal qilinadi: pedagogik vositalarni mustaqil, tanqidiy va ijodiy fikrlovchi, erkin harakat qiluvchi shaxsni shakllantirish uchun safarbar qilish, har qanday hayotiy va murakkab vaziyatlarda to‘g‘ri qaror qabul qila oladigan, mustaqil fikrlovchi o‘quvchilami tarbiyalash; o‘quv-biluv jarayonida o‘quvchilami ruhiy, jismoniy, intellektual jihatdan rivojlantirishga erishish.

O‘qituvchining darsga tayyorlanishi uchun ko‘p vaqt talab etiladi. Murakkab materiallar o‘rganilayotganda ham o‘qituvchining ishtiroki va faolligi past bo`ladi. O‘qituvchining o‘quvchilar faoliyatini nazorat qilishdagi imkoniyatlari cheklanadi.

O‘quv jarayonida o‘quvchilar muayyan bilimlarni eslab qolish, ulami amalda yodlash, biror matnni qayta so‘zlab berish bilan mashg‘ul bodadilar. O‘quvchilami tanqidiy fikrlashga o‘rgatish uchun, ularga dastlab u yoki bu vaziyat, faoliyat, matnni tanqidiy tahlil qilish ko'nikmasi shakllantiriladi. Bu jarayonda ulami o‘z fikrlarini ochiq, dadil bayon qilishga o‘rgatish kerak.

2.