Samarqand davlat tibbiyot instituti

Metgemoglobin
- kuchli oksidlovchilar (ferrotsionid, bartolet tuzi, 
vodorod perekisi va b. ) ta’sirida gemoglobin tarkibidagi Fe
2+
zaryadini 
Fe
3+
gacha o’zgartirib yuboradi, natijada temir uch oksidi hosil bo’lmaydi. 
Bu birikma mustahkam bo‘lib, tarkibidagi kislorodni to‘qimaga bera 
olmaydi, natijada odam halok bo’lishi mumkin. 
Rang korsatkich
. Eritrotsitlarda gemoglobin miqdori haqida rang 
ko‘rsatkich yoki farb indeks (Fi, farb-rang, index- ko‘rsatkich) ga qarab 
fikr yuritiladi. Rang ko‘rsatkich eritrotsitni gemoglobin bilan to‘yinganlik 
darajasini bildiradi. Fi - gemoglobin va eritrotsitlarning foizlardagi 
nisbati, bunda gemoglobin miqdori 166,7 g/l, eritrotsitlar esa 510,2/1 

---

O’quv qo’llanma 
16 
shartli 100% deb qabul qilingan. Agar har ikkalalari 100% ga teng bo‘lsa, 
Fi -1 ga teng deyiladi. Normada Fi- 0,85-1,05 o‘rtasidagi kattalikka ega, 
buni normoxrom holati deyiladi. Agar Fi- 0,8 dan kam bo‘lsa gipoxrom, 
1,05 dan katta bo'lsa giperxrom holat deyiladi. Rang ko‘rsatkichni 
aniqlash klinikada anemiyaning o‘rganishda kelib chiqish sababini 
aniqlashda katta ahamiyatga ega. 
Gemoliz
.
Eritrotsitlar qobig‘i yorilib gemoglobinning plazmaga 
chiqishi gemoliz deyiladi. Bunda plazma tiniq qizil rangga bo'yaladi. 
Gemolizning bir necha turlari farqlanadi: 
Osmotik gemoliz
– eritrotsitlarga gipotonik eritma qo’shilganda 
rivojlanadi. Sog'lom odam eritrotsitlarining osmotik chidamliligini mini-
mal chegarasi NaCl ning 0,42-0,48% eritmasida, to’la gemoliz (maksimal 
chidamlilik) NaCl ning 0,30-0,34% eritmasida sodir bo’ladi. 
Kimyoviy gemoliz
- kimyoviy moddalar (xloroform, efir, saponin) 
ta’sirida eritrotsitlar oqsil lipid qobig‘ining yorilishi natijasida kelib 
chiqadi.