Radjabov A., Vaxidov A. X. Toshkent 2017

Ratsionalizatorlik taklifi 
- bu korxona, tashkilot yoki 
muassasa uchun yangi va foydali bo‘lgan texnik yeehim bo‘lib, 
mahsulot 
konstruksiyasi, 
ishlab 
chiqarish 
texnologiyasi 
va 
qo‘llaniladigan texnika yoki material tarkibini o ‘zgartirishni nazarda 
tutadi.
176

---

Taklif korxona, tashkilot yoki muassasa uchun yangi deb tan 
olinadi, agar o ‘matilgan tartibda buyurtma yoki o ‘xshash yechim 
beriigunga qadar:
a)b u korxona, tashkilot yoki muassasada qo‘llani!magan yoki 
muallif taklifiga ko‘ra 3 oydan ko‘p bo ‘lmagan muddatda 
qo‘llanilgan b o isa;
b) administratsiya buyruqlari yoki farmoyishJarida ko‘zda 
tutilmagan, bu korxona, tashkilot yoki muassasa texnik xizmatlari 
tomonidan ishlab chiqilmagan, boshqa shaxs tomonidan burtma 
rasmiylashtirilmagan bo‘Isa;
v) yuqori tashkilot tomonidan tavsiya etilmagan yoki axborot 
nashrlarda chop etilmagan bo ‘Isa;
g) korxona, tashkilot yoki muassasaning nomativ hujjatlarida 
majburiy deb ko‘rsatilmagan bo‘Isa.
Ratsionalizatorlik taklifi korxona, tashkilot yoki muassasa 
rahbari nomiga beriladi.
Ratsionalizatorlik taklifi yuqorida sanab o ‘tilgan talabalarga 
javob bersa, u holda muallif ratsuionalizatorlik taklifi guvohnoma va 
pulli rag‘batlantirish oladi.
Ixtirochilik, ratsionalizatsiyani rivojlantirish va uning natijasini 
oshirishda Ixtirochilar va ratsionalizatorlaming umumittifoq jaiyati 
faol o ‘rin tutadi. Bu jamiyatga 11 mln.dan ortiq inson a’zo.
Nazorat savollari
1. Ilmiy texnik taraqqiyot qishloq xo'jaligini rivojlanishda
qanday rol о ‘ynaydi?
2. Dunyoviy 
olimlarda 
buyuk 
kashfiyotlar 
yaratgan
ajdodlarimiz nomlarini sanab о ‘ting.
3. Qishloq xo jaligida elektr energiyasidan foydalanishga ilmiy
amaliy tadqiqotlar.
177

---

4. Qishloq xo'jaligida elektr energiyasidan 
f o y d a l a t P ' h n i
ilmiy
asoslarini yaratishda xissa qo'shgan olimlar haqida nimalarni
bilasiz?
5. 0 ‘zbekistonda 
agrar soha 
ishlab 
chiqarish&a 
elektr
energiyasidan foydalanishga oid ilmiy amaliy tadqitj°^ar °
borgan va bu borada fa n texnikani rivojlanishiga xisst 4° shgan
olimlar haqidagi nimalar bilasiz?
6. Qishloq xoja lig i 
u c h u n
elektrlashtirish va 
a v to m a tla s h tir is h
bo'yicha mutaxassis kadrlar tayyorlash tarixiga oid nimalarni
bilasiz?
7. Respublikada 
qishloq 
xo ‘jaligini 
elektrlashtirish 
va
avtomatlashtirish bo ‘yicha ilmiy-pedagogik kadrlar tayyorlash
ishlari qanday amalga oshirilmoqda?
8. Ixtiro deb qanday texnik yechimlar tan olinadi?
9. Patent qanday hujjat hisoblanadi va и qachon ix tf° eSa d(
tan olinadi?
10.Litsenziya nima?
11.Kashfiyot deganda nimani tushunasiz va Ф ёа misoi
keltiring.
12. Ratsionalizatorlik taklifi nimalardan iborat bo ladi vo
qanday о ‘zgartirishlarni nazarda tutadi?
178

---