Radjabov A., Vaxidov A. X. Toshkent 2017

Uy-ro‘zg‘or elektr anjomlarida elektr xavfsizligl va ularga
xizmat ko‘rsatish. 
Elektrlashtirilgan uskunalar va mashinalardai 
foydalanishda ba’zi elementar xavfsizlik talablarini bajarish zarur. 
Bu talablar bajarilmasa, odamlar tok bilan jarohatlanishi yoki yongin 
chiqishi mumkin. Talablardan eng muhimi ichki elektr simlarini 
umum qabul etilgan elektrotexnikaviy normalar va koidalarga 
muvofiq qurishdir. Uskunalar, shtepsel razetkalari va boshsa elektr 
uskunalami nam q o i bilan ushlashga ruxsat etilmaydi. Nam odam, 
terisiga singib, uning izolyasiyalovchi xususiyatini va odamning 
umumiy qarshiligini keskin kamaytiradi. Elektr xavfsizligini 
oshirishdagi eng muhim tadbir uskuna va mashinalaming metall 
korpuslarini nol simga binoga kirish joyida ulashdan iborat. Buning 
uchun uskunalar uch simli rezina shnurlar yordamida uch kontaktli 
shtepsel rozetkalaridan ta’minlanadi. Uchinchi sim va shtepselning 
uchinchi kontakti yerga ulash uchun xizmat qiladi.Kuchlanish 
korpusga tegib qolsa, tarmoada o‘ta katta toklar paydo boiib, 
kiritish shchitogidagi himoya ishga tushadi va shikastlangan 
uchastka uziladi. Ammo bu tadbir binoga kirishdagi himoya puxta 
ishlaganda samarali bo‘ladi, Buning uchun AO-15, AB-25 va 
boshqa tipdagi avtomatik uz-gichlar o‘matish zarur.Elektr isitish 
uskunalarini o‘tga chidamli tagliklarga oson alang‘alanuvchi 
narsalar va suyukliklardan narida o‘matish zarur, Choynak kastryul 
va boshqalami tarmoqga ulash oldidan ko‘rsatilgan sathigacha suvga 
to ‘latish 
kerak 
ulangan 
uskunalami 
qarovsiz 
qoldirib 
bo‘lmaydi.Uskunalardan zax binolarda foydalanishda juda ehtiyot 
bo‘lish kerak Bunday binolarda elektr toki bilan jarohatlanishning 
idishni olish uchun uskunalarga taxta tagliklarda yoki rezina 
gilamchalarda turib xizmat ko‘rsatish lozim. Uskunalardan tejamli 
foydalanish, ulaming salt rejimda ishlashiga yo‘l qo‘ymaslik kerak,
159

---

shunda elektr xavfsizlik qoidalariga va uskunalami ishlatishga oid 
zavod ko‘rsatmalariga so‘zsiz rioya qilish lozim.Tarmoq kuchlanishi 
keskin o ‘zgarganda yoki uzoq vaqt pasayganda elektr yuritmali 
uskunalami kuchlanish stabilizatori yordamida ulash zarur, chunki 
dvigatellar bunday hollarda o ‘ta yuklama bilan ishlab, buzilishi 
mumkin.
Qishloq aholisi maishiy uskunalami keng ko‘lamda ishlatishi 
sababli montaj tashkilotlari ichki simlami qurish qoidalariga aniq 
rioya qilishlari lozim.