Qurilish materiallari

6.7.3. Yirik g'ovakli beton


Yirik g'ovakli beton tarkibida mayda to'ldirgich bo'lmaydi. Portlandsement va uning boshqa turlari (M300-M400), suv, modifikatsiyalovchi qo'shimchalar sinchiklab aralashtirilib, so'ng yirik to'ldirg'ich kiritiladi. Bu turdagi betonning o'rtacha zichligi 1700-1900kg/m³ issiqlik o'tkazuvchanlik koeffitsiyenti 0,55- 0,8 W/(m.°C). 1 m³ beton tayyorlashda 70-150 kg sement ishlatilgani uchun mustahkamligi M15-M75 markalarda bo'ladi. Yirik g'ovakli belondan monolit bino va inshootlar quriladi, katta o'lchamdagi bloklar tayyorlanadi. Ulardan havo oqimi o'tmasligi uchun yirik ikki tomonidan qorishmalar bilan suvaladi. Yengil to'ldiruvchilar (keramzit, agloporit, va shu kabi) asosida tayyorlangan yirik g'ovakli betonlarning o'rtacha zichligi 500-700 kg/m³, issiqlik izolatsiyasi materiali sifatida ishlatiladi. Yirik g'ovakli betonlar «Karkas» strukturali betonlar tayyorlashda karkas vazifasini bajarishi mumkin. «Karkas» tipidagi betonlar tayyorlanganda yirik to'ldirgich donalarining bir-biridan qochish koeffitsiyenti (α) 1 ga yaqinlashadi. Tayyorlangan karkas bir yoki ikkala tomonidan istalgan bog'lovchi (sement, gips, polimer va shu kabi) asosida qorishma-matritsa bilan zarur bo'lgan chuqurlikkacha to'ldiriladi. Bu usulda o'rtasi g'ovak, ikki cheti zichlashtirilgan yangi tipdagi, xossalari yaxshilangan yengil betonlar tayyorlanadi. «Karkas» tipidagi betonlar monolit pollar aerodrom qoplamalari va boshqa qurilishlarda ishlatiladi.


6.7.4. Yacheykali betonlar


Yacheykali yengil betonlar bog'lovchi va kremnezyomli komponentlar aralashmasini g'ovak hosil qiluvchi qo'shimcha vositasida ko'pchitib olingan kompozitsion qurilish materiallaridir. Qorish-maning bir me'yorda ko'pchishi natijasida hajm bo'yicha «yachey­kali» struktura hosil bo'ladi. Yacheykali beton g'ovakligini bevosita tayyorlash jarayonida boshqariladi. Yacheykali betonlar o'rtacha zichligiga nisbatan (quritilgan holda) issiqlik izolatsiyasi (p₀<500 kg/m³), konstruktiv-issiqlik izolatsiyasi (p_o=500-900 kg/m³) va konstruktiv (p_o=900-l200 kg/m³) guruhlarga bo'linadi.
Yengil beton qorishmasini ikki xil usulda ko'pchitish mumkin: gaz hosil qiluvchi komponentlar aralashtirib kimyoviy usulda va alohida tayyorlangan ko'pik aralashtirilib mexanik usulda tayyorlash mumkin .