«Yangi O‘zbekistonda islohotlarni amalga oshirishda zamonaviy axborot-kommunikatsiya
texnologiyalaridan foydalanish» mavzusida Xalqaro ilmiy-amaliy konferentsiya
Andijon
27-29 oktabr 2021 yil
374
Maqoladagi muammolarni yechish usullari.
Qo’yilgan muammoni yechish
uchun ushbu masalarni bajarish zarur: Sanoat ishlab
chiqarish korxonalarini
zamonaviy
avtomatlashtrilgan
intellektual
uskunalar
bilan
jihozlash;
avtomatlashtirilgan intellektual qurilmalarni ma’lumotli telekommunikatsiya
tizimlari orqali markaziy dispetcher bilan bog’lash; har bir tsexlardagi uskunalardan
olinadigan ma’lumotlarni, ishlab chiqariladigan mahsulotlarni kirim-chiqimlarini
xisoblab turadigan, qayta ishlab bosh buxgalterning kompьyuteriga uzatib beradigan
mikroEXM bilan ta’minlash; korxonalardagi avtomatlashtirilgan uskunalarni
ishlashini yaxshi tushunadigan malakali xodimlar bilan ta’minlash; tsexlardagi
ishlab
chiqarilayotgan kunlik, haftalik, oylik ma’lumotlarni hamda tsexlardagi
zaxiradagi xom-ashyo maxsulotlarni avtomatik ravishda xisoblab turuvchi dastur
bilan ta’minlangan kompьyuterlar va malakali programmist
buxgalterlar bilan
ta’minlash; korxona rahbarlarini, buxgalterlarni, injener programmistlarni
ma’lumotli korporativ boshqarish tizimlarining asosiy vositalaridan biri bo’lgan
MRR/ERR tizimlariga o’qitish (o’rgatish); MRR/ERR
tizimlarini korxonalarga
joriy qilish va boshqalar. Korxonalarning samaradorligini oshirish, yuqorida
keltirilgan natijalarga erishish uchun ishlab chiqarish jarayonlarini xalqaro
rejalashtirish standartlari MRP/ERP tizimlaridan foydalanish zarur.
Ishlab chiqarish jarayonlarini xalqaro rejalashtirish standartlariga quyidagilar
kiradi [4,5]:
MPS(Master Planning Schedling)-kalendarli
rejalashtirishni boshqarish;
MRS (Material Requirement Rlanning)-resurs va materiallarga talablarni
rejalashtirish; MRPII (Manufakturing Resovrce Planning)–ishlab chiqarish
resurslarini rejalashtirish; ERP (Enterprise Resource Planning)–tashkilot-
larning
resurslarini rejalashtirish tizimi; CSRP (Customer Synchoroni- zed Resovree
Planning)-iste’molchilarga sinxronlashtirilgan (korxona larni)tashkilotlarning
resurslarini rejalashtirish; ERPII (Enterprise Resov ce and Relationship Processing)-
tashkilotlarning ichki resurslari va tashqi aloqalarini boshqarish.
Oxirgi paytlarda ma’lumotli korporativ tizimga (MKS) qiziqish ortib
boryapti. Hozirda kompaniyalarning faoliyatini avtomatlashtirish
hamma uchun
dolzarb masala bo’lib qoldi. Bu bittagina iqtisodiyotning o’sish dinamikasini
rivojlanishi bilan bog’liq bo’lmasdan kompaniyalarning turli darajadagi dasturiy
mahsulotlardan foydalanishga yaxshi tajribasi borligini bildiradi. Ma’lumotli
korporativ tizimlarni korxonalarga joriy qilinishining yutuqlari: kompaniyaning
hamma bo’limlaridan ularning barcha faoliyatlari bo’yicha
ishonchli va tezkor
ravishda ma’lumotlar olinadi; kompaniyaning samaradorligi oshadi; ishchi
vazifasini bajarishga sarf qilinadigan ish vaqti qisqaradi; umumiy ishning natijasini
uni ratsional tashkil etish hisobiga oshadi.
Ichki boshqaruvchanlikning oshishi,
egiluvchanligi, turg’unligi va tashqi
ta’sirlarga chidamliligi kompaniyaning samaradorligini va raqobatbar doshligini
hamda foydaliligini oshiradi. Ma’lumotli korporativ tizimni joriy etish natijasmida
sotilayotgan mahsulot hajmi oshadi,
tannarxi pasayadi, ombordagi zaxiralar
kamayadi, buyurtmalarni bajarish muddatlari qisqaradi, maxsulot yetkazib beruvchi