O`zbekston respublikasi

3 -ISh. Stannius tajribasi.
Ishning borishi: baqani harakatsizlantirib, yuragi ochiladi va har bir qismining kanday ketma-ketlikda qisqaraetganligi kuzatiladi. Yurakni 1 minutdagi qisqarishlari sanaladi va Stanniusni 1 -ligaturasi qo`yiladi. Bu ligatura (yoki ip desa ham bo`ladi) venoz inusi bilan bo`lmachalar urtasiga qo`yiladi, ya'ni sinus tuguni ajratib qo`yiladi. Natijada sinusdagi impulslar bo`lmachaga o`ta olmaydi. Nima yuz bergani kuzatiladi va sinusning qisqarishlar soni ezib olinadi (sanaladi). Bunda sinus avvalgi ritmida qisqarib beradi. Bo`lmachalar va qorinchalar esa tuhtab qoladi. Bir necha vaqtdan keyin ularni ham avtomatiya darajasi namoen bo`ladi, lekin pastrok ritmda. Buning uchun kamida 10 minut vaqt ketishi sababli kutib utirilmasdan, 2 -ligaturani kuya boshlash mumkin.
Stanniusni ikkinchi ligaturasi atrioventrikulyar tugun avtomatiyasi isnusnikiga nisbatan 2 marta kamrok (bu avtomatiya gradienti deb ataladi). Agar ligatura atrioventrikulyar tugundan yo`qoriga kuyilsa, unda avtomatiya markaz fakat bo`lmachalarga karatilgan bo`lib qorincha qisqarmay turaveradi. Stanniusning uchinchi ligaturasi qorinchani pastki bo`lagi sohasiga qo`yiladi, ya'ni yurak uchiga qo`yiladi. Bunga yurak uchi avtomatik markazlardan ajratilgan bo`lib, uzi avtomatiya hususiyatidan mahrumligi isbotlanadi. Tajriba yanada kurgazmalirok chiqishi uchun 3-ligaturani urniga yurakni uchinchi kesib kursatish ham mumkin. Kesib olingan yurak uchi qisqarmaydi, kesilmay qolgan qismi esa qisqarishda davom etaveradi. Demak, yurak uchi ko`zgaluvchanlika ega bo`ladi, lekin avtomatik hususiyati yo`qdir.
Natija va rasm.
Xulosa.