O’zbekiston respublikasisog`liqni saqlash vazirligi toshkent farmatsevtika instituti

S  E  Z  G  I  L  A  R 
T a ya n ch     s o' z     v a     i b o r a l a r : 
 
Sezgi,  analizator,  ko'rish,  eshitish,  hid  bilish,  ta'm  bilish, 
teri-tuyush,  reflektor,  reseptor,  adaptasiya,  sensibilizasiya, 
sinesteziya. 
 
Tеvarak  atrofdagi  olamning  boyligi  haqida,  tovushlar  va  ranglar, 
hidlar  va  harorat,  miqdor  va  boshqa  ko`plab  narsalar  to`g`risida  biz 
sеzgi  a'zolari  vositachiligida  axborotlarga  ega  bo`lamiz.  Biz  turli 
ranglarni,  ta'mlarni,  og`ir-еngilni,  issiq-sovuqni,  tovushlarni  sеzamiz. 
Sеzgi a'zolari axborotni qabul qilib oladi, saralaydi, jamlaydi va miyaga 
еtkazib bеradi. 
Sеzgi a'zolari tashqi olamning kishi ongiga kirib kеladigan yagona 
yo`lidir.  Sеzgi  a'zolari  kishiga  tеvarak  atrofdagi  olamda  mo`ljal  olish 
imkonini bеradi. 
Sezgi  eng  sodda  bilish    (psixik)  jarayon  bo'lib,  uning  yordamida 
moddiy  olamdagi  narsa  va  hodisalarning  ayrim  xususiyatlari  aks 
ettiriladi.  Shuningdek,  sezgi  bilishning  quyi  shakli  hisoblanib,  sezgi 
a'zolariga  bevosita  ta'sir  etib  turgan  ta'sirotlarni  sezgi  organlari  orqali 
qabul  qiladi,  ma'lumotlarni  qayta  ishlaydi  va  ta'sirotlarga  nisbatan 
javob qaytaradi. Ta'kidlaganimizdek, sezgi a'zolari (ko'rish, eshitish, hid 
bilish, ta'm bilish, teri tuyush) axborotlarni qabul qilib oladi, saralaydi, 
jamlaydi va miyaga yetkazib beradi. Natijada esa sezgi hosil bo'ladi.  
Sezgi a'zolari tashqi olamning kishi ongiga kirib keladigan yagona 
yo'lidir.  Sezgi  a'zolari  kishiga  tevarak-atrofdagi  olamda  mo'ljal  olish 
imkonini beradi. Agar kishi barcha sezgi a'zolaridan mahrum bo'lsa, u 

---

 
207 
o'zining  atrofida  nimalar  sodir  bo'layotganligini  bilishdan  mahrum 
bo'ladi.  Bu  esa  inson  hayoti  uchun  juda  katta  qiyinchiliklar  va 
muammolarni keltirib chiqaradi.