Oʻzbekiston Respublikasining Qashqadaryo viloyatidagi

Chiroqchi tumani
tuman
Tarkibida
Qashqadaryo viloyati
Maʼmuriy markazi
Chiroqchi
Hokim
Nodir Erkayev
[1]
Rasmiy tillar
Oʻzbek
Soat mintaqasi
UTC+5
Pochta indeksi
181200
Rasmiy sayti
chiroqchi.uz
Tarixi
Tabiati

---

Qoratepa togʻida 1200–1500 m. Dursun qishlogʻi yonida tabiiy gaz koni topilgan. Iqlimi keskin
kontinental. Yillik oʻrtacha temperatura 14,7°. Yanvarnning oʻrtacha temperaturasi 2,7°, eng
past temperatura —20°. Iyulning oʻrtacha temperaturasi 28°, eng yuqori temperatura 45°.
Vegetatsiya davri 220—230 kun. Yiliga 368 mm, sharqida 400–500 mm yogʻin tushadi.
Tumandagi ekinlar Qashqadaryo, Qumdaryo, Oyoqchidaryo va boshqa kanallardan sugʻoriladi.
Tumanning janubida Chimqoʻrgʻon suv ombori bor. Shimoliy togʻli zonada oʻtloqi, tekislik qismida
tipik boʻz tuproqlar, och boʻz tuproq, dara vodiylarida oʻtloki botqoq tuproqlar tarqalgan.
Yovvoyi oʻsimliklardan rang, qargʻaoyoq, qamish, chitir, karrak, bugʻdoyiq, yantoq, kashkar beda,
qoramugʻ, qoʻziquloq, oqquray, tuyaqorin va boshqalar oʻsadi. Yovvoyi hayvonlardan tulki,
yumronqoziq, quyon, kalamush, qoʻshoyoq, sichqon, echkemar; qushlardan qirgʻovul,
soʻfitoʻrgʻay, chumchuq, chugʻurchiq, zargʻaddoq va boshqalar bor.
Asosan, oʻzbeklar, shuningdek, tojik, tatar, rus, ukrain va boshqa millat vakillari ham yashaydi.
Aholining oʻrtacha zichligi 1 km² ga 95,1 kishi. Qishloq aholisi 252,5 ming kishi, shahar aholisi
17,5 ming kishi (2003).
Asosan qishloqlarda gaplashiladigan bu til oʻzbek tilining qipchoq lahjasidir. Adabiy tildan farqlari
quyidagicha:
Bu lahja oʻzbek tilidan boshqa turk tillarida mavjud boʻlgan 
unlilar singarmoniyasini
(unlilar
uygʻunligini) saqlab qolgan.
Undan tashqari, adabiy oʻzbek tilidagi tovushlar biroz farq bilan talaffuz qilinadi: