O‘zbeкiston respubliкasi

To
„
ppa-to
„
g
„
ri. 
(Ch.Ayt.) 4. 
Hilola gapning 
to
„
g
„
risini 
aytdi 
(O‗.Usm.) gaplarida [W

]-lashayotgan so‗z (1-3-gapda) qo‗lla-nilgan. 
[W

]-simon (so‗z-gapsimon) deganda mohiyatan so‗z-gap 
bo‗lmagan lug‗aviy birlikning so‗z-gap vazifasida kelishi tushuniladi. 
Jumladan, modalsimonga 
shunday qilib, baxtga qarshi, tavba, xudo 
saqlasin; 
undovsimonga erkalash ma‘noli 
asalim, oppog„im 
va 
undalma ma‘noli 
ey, do„stlar 
kabi; tasdiq/inkorsimonga 
xuddi 
shunday, hech qachon, noto„g„ri 
kabi; taklif/ishorasimonga 
boshlang 
ko‗rinishli so‗z misol bo‗ladi. 
Qisqasi, so‗z-gapning leksik-semantik turi bo‗lmish sof so‗z-gap 
o‗zi tarixan kelib chiqadigan so‗z turkumidan batamom uzilgan bo‗lib, 
uning ko‗pchiligi ravish, sifat, ot sifatida mutlaqo qo‗llanilmaydi. 
So‗z-gaplashgan unsur esa o‗zi tarixan kelib chiqqan so‗z bilan 
omonimik munosabat hosil qiladi va o‗z aloqasini boshqa turkumdan 
to‗la uzmagan bo‗ladi. So‗z-gaplashayotgan unsurga o‗zi boshqa so‗z 
turkumi (ravish, sifat, olmosh, son, fe‘l) ga tegishli, lekin so‗z-gapga 
xos ma‘no va vazifada qo‗llanila oladigan birliklar kiradi va bularning 
so‗z-gapsimondan farqi shundaki, ushbu qatlamga oid so‗z tarixiy 
taraqqiyot natijasida batamom so‗z-gapga o‗tib ketishi mumkin. So‗z- 
gapsimon esa o‗z turkumi doirasida qoladi. 
So„z-gapning sintaktik xususiyati. 
So‗z-gapning sintaktik 
xususiyati yuqorida ta‘kidlaganimizdek, kesimlik qo‗shimchasini 
qabul qilmasligi, bog‗lama bilan birika olmasligida. So‗z-gap ham 
undalma, sodda gap kabi kengaygan yoyiq holatda bo‗lishi mumkin: 
1.
Cho„lni o„zlashtirgan mardlarga