O`zbekiston Respublikasi Sog`liqni saqlash vazirligi

Fan bo‟yicha talabalarning bilim, ko‟nikma va malakalariga qo‟yiladigan talablar
Dastur bo‘yicha talabalar: 

dori vositalarini farmakologik ta‗siri, ta‗sir mexanizmi, ishlatilishi va nojo‘ya ta‘siri;

dorilarning farmakoterapevtik xususiyatlari;

dorilar bilan zaxarlanish va birinchi yordamni, 

dori vositalarining tasnifini bilishlari kerak;

---

44 
talaba: 
yangi dorilarni izlash va turmushga tatbiq etish; 
maxsus dorilar qo‘llanmalaridan foydalana bilish va ularni tahlil etish; 
yangi dori vositalarini hayvonlarda sinay olish ko‘nikmalariga ega bo‘lish kerak: 
dori vositalariga retseptlar yozish;
noto‘g‘ri yozilgan retseptlarni tekshira bilish va ularni to‘g‘rilash;
dorilarni qaysi farmakologik guruhlarga taalluqligini va ularni boshqa preparatlar bilan 
almashtira bilish:
dori vositalarini farmakodinamikasini va farmakokinetik xarakteristikasini bilgan holda samarali 
va xavfsiz ishlata olish malakasiga ega bo‘lishi kerak.
Fanni boshqa fanlar bilan o‟zaro bog„liqligi
Farmakologiya fani normal fiziologiya, 
patologiya, farmakologik biokimyo, morfologiya, mikrobiologiya, farmakognoziya, umumiy 
kimyo, fizika, matematika va lotin tili, farmftsevtik kimiyo kabi o‘quv rejasidagi boshqa fanlar 
bilan uzviy bog‘liqdir.
Dori vositalari haqida tushuncha. Dorilarning boshqa omillar bilan o„zaro munosabati.
Dori vositalarining tanaga ta'siri turli tashqi va ichki omillarga ko`p tomondan bog`liq. Tashqi 
omillarga dori moddasining kimyoviy tuzilishi, fizik-kimyoviy va farmakologik xossalari, shakli, 
dozasi, yuborish yo`li, ovqat bilan munosabati va xokazolar kiradi. Ichki omillarga esa odamning 
yoshi, jinsi, fiziologik yoki patologik holati va boshqalar misol bo`la oladi. Ushbu omillarning 
ayrimlari to`g`risida so`z yuritiladi, chunki ularning bir qismiga (doza, yuborish yo`li, ovqat bilan 
munosabati va b.) kitobning oldingi bandlarida to`xtab o`tilgan. Dori vositalari ta'sirining namoyon 
bo`lishida yoshning ahamiyati katta. Yosh bolalarning tanasi ko`pchilik dori vositalariga o`ta 
sezuvchandir. Ayniqsa, markaziy nerv tizimiga ta'sir etuvchi dorilarning kuchi yuqori bo`ladi. 
Ayrim dori vositalari (yurak glikozidlari, atropin va b.) samarasi esa yaxshi bilinmaydi. Bunday 
holatlar bolalarning ichki a'zolari va tizimlari to`la darajada shakllanmagani bilan tushuntiriladi. Bu 
masalalarni o`rganish va tahlil etish bilan farmakologiya fanining tarmog`i bo`lgan pediatriya 
farmakologiyasi shug`ullanadi. Bolalar uchun dori vositalarini dozalanishi, ularning yoshga qarab 
berilishi va farmakoterapiyaning boshqa tomonlarini ushbu fan yo`nalishi o`rganadi. Perinatal 
farmakologiya esa homilaning 24 xaftadan to tug`ilguncha, shuningdek, 4 haftagacha bo`lgan 
chaqaloqlik davrida dori vositalarining ta'sir xususiyatlarini o`rganadi. Chunki xomiladorlikning 
oxirgi trimestri va bir oygacha bo`lgan chaqaloqlarda dorilarga sezuvchanlik boshqalardan keskin 
farq qiladi. Katta yoshdagilarda (60 yoshdan yuqori) ham turli dori vositalariga sezuvchanlik 
o`zgaradi. Chunki ularning tanasida modda almashinuvi, ichki a'zolar (jumladan, jigarning ham) 
faoliyati va boshqa fiziologik jarayonlar zaiflashgan bo`ladi. Ayniqsa, uxlatuvchi, antigipertenziv, 
qustiruvchi dori preparatlarining ta'siri ancha kuchayadi va turli oqibatlarni keltirib chiqaradi. Bu 
yoshdagi shaxslarni dori vositalari bilan davolash va boshqa masalalar bilan