O‘zbekiston respublikasi sog‘liqni saqlash vazirligi

Ko‘krak yig‘masi№2
Tarkibi.
Qizilmiya ildizi (Radix Glycyrrhizae)
(FM 42 Uz-0280-2007) - 3 qism
Katta zubturum barglari (Folia Plantaginis majoris)
(KFM 42 Uz-20900059-1444-2010) - 3 qism
Oqqaldirmoq barglari (Folia Tussilaginis farfarae)
(FM 42 Uz-0285-2005) - 3 qism
Yig‘mani tayyorlash usuli. Yig‘ma tarkibiga kirgan xom-ashyoni har birini alohida zarrachalar o‘lchami bo‘yicha maydalab, diametri 7 mm li bo‘lgan elakdan o‘tkaziladi. Maydalangan katta zubturum barglari va oqqaldirmoq barglarining changini teshikning o‘lchami 0.18 mm li bo‘lgan elakdan o‘tkaziladi. Yo‘riqnoma bo‘yicha ma’lum miqdordan maydalangan qizilmiya ildizini, katta zubturum barglari va oqqaldirmoq barglarini keng hajmli idishga joylashtiriladi, bir xil aralashma hosil bo‘lguncha aralashtirilib, fasovka va qadoqga o‘raladi.
Tashqi alomatlar. Diametri 7 mm li bo‘lgan elakdan o‘tkazilgan, barg bo‘laklari va turli xil shakldagi ildizlar aralashmasidan tashkil topgan.
Sarig‘ dog‘lar bilan kul-yashil rangli. Kuchsiz hidli. Ko‘ngilni aynatuvchi, shirin ma’zaga ega.
Yig‘ma qismlarning tarkibini aniqlash. O‘rtacha namunadan 10 g yig‘madan tortma olinadi. Tortmani tekis yuzaga sochib, yig‘ma komponentlarni tarkibiy qismlarga (ildiz va barglar) tashqi ko‘rinish (lupa yordamida) bo‘yicha ajratiladi. Qiyin aniqlanadigan qismni yig‘ma tarkibiga kirgan xom-ashyoni tuzilishiga mos bo‘lishini solishtirilib, mikroskopik tahlil qilinadi.
Yig‘ma komponentlarni qurollanmagan ko‘z orqali yoki lupa bilan (10x) yig‘ma qismining tarkibiga xarakterli quyidagi elementlar ko‘rinadi:
Turli xil shakldagi ildiz bo‘laklari. Ildizning tashqi ko‘rinishida uncha ko‘p bo‘lmagan po‘kak qoldiqlari mavjud. Ildiz och sariq yoki qo‘ng‘ir-sariq rangli, hidsiz; shirin, ko‘ngilni aynatadigan, sal qitiqlaydigan ma’zaga ega. (qizilmiya ildizi)
Turli xil shakldagi barg bo‘laklari. Barg cheti bir xil bo‘lmagan siyrak va mayda tishli, yuqoridan kalli, pastdan uzun sochlarning qo‘shilib ketgan oqishroqdir. Barglarning rangi yuqori tomonidan yashil, pastki tomondan oq kulrangli; hidsiz; shilliqli, kuchsiz achchiq ma’zaga ega. (oqqaldirmoq bargi).
Turli xil shakldagi barg bo‘laklari ham uchraydi. Bargning cheti butun yoki bir oz tishli,ikki tomonlama kaldir. Barglarning rangi yashil yoki qo‘ng‘ir yashil; kuchsiz hidli; kuchsiz achchiq ma’zaga ega. (katta zubturum bargi).