Ozbekiston respublikasi oliy va



Download 7,4 Mb.
Pdf ko'rish
bet19/175
Sana09.07.2022
Hajmi7,4 Mb.
#760025
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   175
Bog'liq
MATEMATIKA O‘QITISH METODIKASI Алихонов

4 -§ . Taqqoslash metodi
T a ’rif. 
О ‘rganilayotgan matematik obyektdagi narsalarning o'xshash
va farqli tomonlarini aniqlovchi metod taqqoslash metodi deyiladi.
Taqqoslash metodi ham ilmiy izlanish m etodlaridan biridir. T aq­
qoslash metodini matematika darslarida o ‘rgani)ayotgan mavzu material- 
lariga tatbiq qilishda quyidagi prinsiplarga amal qilinadi:
1
) taqqoslanayotgan m atem atik tu shu n ch alar bir jinsli b o ‘lishi 
kerak;
2
) taqqoslash o ‘rganilayotgan m atem atik obyektdagi narsalarning 
asosiy xossalariga nisbatan bo‘lishi kerak.
1- misol. 
Uchburchak figurasi bilan to'rtburchak figurasi taqqoslanganda 
ularning o ‘xshash tomonlari: uchlari, burchaklari; ularning o'zaro farqli 
tomonlari:
a) uchburchakda uchta uch va uchta tomon;
b) to‘rtburchak to'rtta uch va to‘rtta tomondan iboratligi aniqlanadi.
Bu misolda taqqoslashning ikkala prinsipi ham bajarildi, ya’ni uchburchak
va to'rtburchak figuralari bir jinsli tushunchalar bo‘lib, ikkalasi ham 
ko‘pburchakning xususiy hollaridir hamda taqqoslash metodi ikkala figuraning 
asosiy xossalariga nisbatan amalga oshirildi.
2- misol. 
8
-sinf algebra kursida arifmetik progressiya п-hadini hisoblash 
formulasini keltirib chiqarish ham taqqoslash metodi orqali amalga 
oshiriladi.
Ta’rif. Ikkinchi hadidan boshlab o ‘zidan avvalgi har bir hadiga
biror о ‘zgarmas son qo ‘shilishidan hosil bo ‘ladigan sonlar ketma-ketligi
arifmetik progressiya deyiladi.
Faraz qilaylik, 
a v av av .... an,
... ko‘rinishdagi sonlar ketma-ketligi 
berilgan bo‘lsin. 
d
— о ‘zgarmas son bo‘lsin, u holda ta ’rifga ko‘ra:
a2 =
a, + 
d
 
(
1
)
a3 = a2 + d
 
(
2
)
(
1
) va (
2
) dan:
a
3
= flj +
d
 +
d — ax
+
2d.
 
(3)
Shuningdek,
a4 = аъ
+
d — a{
+
2d
 +
d
 =
a t

3d.
 
(4)
(3) va (4) larning o ‘zaro taqqoslash ham da induksiya m etodini 
tatbiq qilish natijasida arifmetik progressiya л-hadini hisoblash formulasi 
keltirib chiqariladi:
an
=
a
n , 
+ d = a { + (n — 2)d + d
=
a x + (n
— 1
)d.

N Alixonov
33



Download 7,4 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   175




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish