O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

15-mavzu. Xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning moliyaviy resurslari
 
XYuSlarni isloh qilish va ular moliyaviy xo’jaligini qayta qurishning 
zarurligi. XYuSlarning faoliyatida sifat o’zgarishlarni amalga oshirish. 
XYuSlarni moliyaviy isloh qilishning asosiy vazifalari. XYuSlar, firmalar va 

---

716 
korporatsiyalarni moliyaviy isloh qilishda kapitalizatsiya jarayoni. Sof foydani va 
aktivlarni kapitallashtirish.
16-mavzu. Asosiy va aylanma kapital doiraviy aylanishning moliyaviy 
jihatlari 
 
Aylanma kapital: mazmuni, tarkibiy tuzilmasi va foydalanish 
samaradorligi. Aylanma kapitalning klassifikatsiyasi. Aylanma kapitalning 
funktsiyalari va ularni amalga oshirish shakllari. Aylanma kapitalning tarkibiy 
tuzilmasi. Asosiy kapital doiraviy aylanishining mohiyati, tarkibiy tuzilmasi va 
samaradorligi. Asosiy kapitalning doiraviy aylanishi va unga tegishli bo’lgan 
qiymatning 
funktsional 
shakllari. 
Aylanma 
kapitalning 
foydalanish 
samaradorligini xarakterlovchi umumlashtiruvchi ko’rsatkichlar. Sof aylanma 
kapital. Bozor iqtisodiyoti sharoitida aylanma kapitaldan foydalanishning 
samaradorligiga ta’sir etuvchi omillar. Fond qaytimi va fond sig’imi 
ko’rsatkichlari.
 
17-mavzu. Xo’jalik yurituvchi sub’ektning ishlab chiqarish 
chiqimlari va foydasi
 
XYuSlarning harajatlari: mohiyati, tarkibi, klassifikatsiyalanishi va 
samaradorligini baholash. Kalkulyatsiya moddalari bo’yicha harajatlarning 
bo’linishi. To’g’ri (bevosita) harajatlar va egri (bilvosita) harajatlarning o’ziga 
xos bo’lgan xususiyatlari. Foyda, uni shakllantirish va undan foydalanish. 
Foydaning mazmun-mohiyati. XYuSning barcha moliyaviy resurslari. 
Investitsion faoliyatdan XYuSga kelib tushadigan resurslar. Asos foyda. Balans 
foyda. Sof foyda yoki sof daromad.