O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti “moliya” kafedrasi

Masala va savollar:
1.
“Olmos” korxonasi kelasi yili 200,0 ming birlik mahsulot ishlab chiqaradi 
va sotadi. Doimiy xarajatlar 3000,0 ming so‘m va o‘zgaruvchan xarajatlar 
savdoning 60% tashkil etadi. Firma foiz va soliqlar to‘lovidan avval mavjud 
bo‘lgan daromadni 2500,0 ming so‘mga ko‘tarmoqchi. Bunga erishish uchun har 
bir birlik mahsulot qanday narxda sotilishi kerak?
2.
Faraz qiling, bank 1 $=67,5 ¥ kurs bo‘yicha 500,0 ming AQSh dollarini 
iyenga sotidi. Ushbu holat yuzasidan bankda vujudga keladigan ochiq valyuta 
mavqeini aniqlang. Agar bir qator omillar ta’sirida iyenning dollarga nisbatan 

---

512 
kursi kutilmaganda 1 $ uchun 2,5 iyenga pasaysa, vujudga kelgan ochiq valyuta 
mavqe bo’yicha zarar(foyda)ni hisoblang. 
3.
Foiz stavkalarini farqlanishiga ta’sir etuvchi omillar. 
14-variant 
Test
1.
Korxonaning foiz to‘lovlarini ushbu to‘lovlar amalga oshiriladigan foyda 
miqdori bilan taqqoslashni anglatuvchi ko‘rsatkich to‘g‘ri berilgan javobni 
aniqlang. 
A) foiz xarajatlari koeffitsienti; 
B) foizlarni qoplash koeffitsenti; 
C) hisoblangan foiz koeffitsenti; 
D) foiz va soliqlar to‘languncha daromad (EBIT). 
2.
Mijozning kreditga layoqatligiga to‘g‘ri ta’rif berilgan qatorni aniqlang. 
A) mijozning o‘z qarz majburiyatlari bo‘yicha to‘liq va o‘z vaqtida 
hisoblashish qobiliyati; 
B) mijozning o‘z qarz majburiyatlari bo‘yicha qisman va o‘z vaqtida 
hisoblashish qobiliyati; 
C) mijozning o‘z qarz majburiyatlari bo‘yicha o‘z vaqtida hisoblashish 
qobiliyati; 
D) mijozning o‘z qarz majburiyatlari bo‘yicha qisman hisoblashish 
qobiliyati. 
3.
Valyuta riski turlari
 
to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni ko‘rsating. 
A)
moliyaviy, translyatsion, iqtisodiy valyuta riski; 
B)
bazaviy, xorijiy, operatsion valyuta riski; 
C)
operatsion, translyatsion, iqtisodiy valyuta riski; 
D)
sof, derevativ, translyatsion, iqtisodiy valyuta riski. 
4.
Foiz stavkalari farqlanishiga ta’sir qiluvchi omillar to‘g‘ri ko‘rsatilgan 
javobni belgilang. 
A)
moliyaviy majburiyatlarning bajarishgacha bo‘lgan vaqt, soliqqa 
tortish; 
B)
majburiyatlarni bajarmaslik riski, moliyaviy majburiyatlar likvidligi;, 
C)
aktivlar bilan ta’minlanganligi, shartnomaga tanlash huquqi kiritilganligi 
D)
barcha javoblar to‘g‘ri. 
5.
Tashqi iqtisodiy shartnoma ishtirokchilari uchun valyuta riski paydo 
bo‘lishining shartlari to‘g‘ri ko‘rsatilgan javobni ko‘rsating; 
A)
ochiq valyuta pozitsiyasining mavjudligi, shartnoma valyutasi sifatida 
xorijiy valyutadan foydalanish, shartnomaning tuzilishi va u bo‘yicha hisob-kitob 
orasida vaqt uzilish davrining mavjudligi; 

---

513 
B)
ochiq valyuta pozitsiyasining mavjudligi, shartnomaning bo‘yicha hisob-
kitob orasida vaqt uzilish davrining mavjudligi; 
C)
yopiq valyuta pozitsiyasining mavjudligi, shartnomaning tuzilishi va u 
bo‘yicha hisob-kitob orasida vaqt uzilish davrining mavjudligi; 
D)
yopiq valyuta pozitsiyasining mavjudligi, shartnoma valyutasi sifatida 
xorijiy valyutadan foydalanish, shartnomaning tuzilishi va u bo‘yicha hisob-kitob 
orasida vaqt uzilish davrining mavjudligi.