O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi sh. Shodmonov, T. Jo'Rayev

 
Asosiy tayanch tushunchalar
 
Makroiqtisodiyot 
- moddiy va nomoddiy ishlab chiqarish sohalarini yaxlit bir butun qilib 
birlashtirgan milliy iqtisodiyot va jahon xo'jaligi darajasidagi iqtisodiyotdir. 
Milliy hisoblar tizimi 
— YAMM(IMM) va milliy daromadni ishlab chiqarish, taqsimlash 
hamda ulardan foydalanishni xarakterlaydigan o'zaro bog'liq ko'rsatkichlar tizimi. 
Yalpi milliy mahsulot (YAMM) 
milliy iqtisodiyotda bir hil davomida vujudga keltirilgan 

---

va bevosita iste'molchilarga borib tushadigan pirovard mahsulot va xizmatlarning bozor 
baholaridash summasi. 
Qo'shilgai qiymat 
— ishlab chiqarilgan mahsulot qiymatidan sotib olingan va unumli 
iste'mol qilingan xom ashyo va materiallar qiymati chiqarib tashlangandan keyin qolgan qismining 
bozor qiymati. 
Ichki milliy mahsulot (IMM) 
- yil davomida mamlakat xudida ishlab chiqarilgan pirovard 
mahsulot va xizmatlarning bozor baholaridagi qiymati. 
Sof milliy mahsulot (SMM) 
- amortizatsiya ajratmalari shasiga kamaytirilgan 
YAMM(IMM) sifatida chiqib, tarkiban milliy daromad va egri soliqlardan iborat bo'ladi. 
Milliy daromad 
— yangidan vujudga keltirilgan qiymat bo'lib, SMMdan egri soliqlarni 
chikarib tashlash yo'li bilan aniqlanadi. 
Shaxsiy daromad 
- milliy daromaddan ijtimoiy sug'urta ajratmalari, korxona foydasidan 
olinadigan 
soliqlar 
va 
korxonaning 
taqsimlanmaydigan 
foylasini 
chiqarib 
tashlash 
taqsimlanmaydigan foydasini chiqarib tashlash xamda aholi qo'liga kelib tushadigan ijtimoiy 
to'lovlar summasini qo'shish yo'li bilan aniqlanadi. 
Nominal YAMM 
— joriy baholarda hisoblangan YAMM. 
Real YAMM 
— baholarning o'zgarishini hisobga olib, doimiy baholarda hisoblangan 
YAMM.