O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta'lim vazirligi nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti shahrisabz filiali

O`simlikdan zaharlanishning oldini olishda
noma'lum o`simliklarni ovqatga 
ishlatmaslik, bolalarga mevani o`zlari terishlariga ruxsat bermaslik, uy sharoitida, vrach 
maslahatisiz tayyorlangan giyoh ekstraktlarini ichmaslik, giyoh ekstraktlari va qaynatmalarining 
vrach tayinlagan dozasini o`zboshimchalik bilan oshirmaslik, sayoxatga chiqqanda birinchi 
yordam dori qutisini olishni hamda zaharlanish hollarining oldini qanday olishni bilib olishni 
unutmaslik kerak.
 
O`simlikdan zaharlanish belgilari va alomatlari 
1.
O`simlik zahari ovqat hazm qilish yo`lining shilliq pardasini qattiq zararlantiradi. 
O`simlik zahari bilan zaharlanganlik alomatlari 1-2 soatdan so`ng ko`rinadi. 
2.
Ko`ngil ayniydi, qayt qilish va ich ketishi boshlanadi. 
3.
Kuchli suvsizlanish umumiy madorsizlanishni keltirib chiqaradi. 
4.
Mingdevona bilan zaharlanganda bosh aylanib, ko`zga har xil narsa ko`rina boshlaydi. 
O`simliklar bilan zaharlanganda birinchi yordam ko`rsatish 
1.
Og’iz orqali zaharlanishdagi kabi ko`rsatmalarga amal qilinadi. 
2.
Jabrlanuvchiga absorbent, masalan, qotgan non berish mumkin. 
3.
Jabrlanuvchini o`rniga yotqizib, tez yordam chaqiriladi. 
 
Is gazi (uglerod oksidi) bilan zaharlanish 
Is gazi — rangsiz va hidsiz gaz. Is gazining asosiy xavfli tomoni shundaki, u o`pka orqali 
qon hujayralariga tez kirib olib, unda mavjud bo`lgan kislorod o`rnini egallaydi. Buning 
natijasida organizmda kislorod ochligi (gipoksiya) kelib chiqadi. 

---

205 
Zaharlanish benzinli dvigatellar ishlashi (ishlangan gazlar)dan, tabiiy gaz yonishidan, 
yonqin paytida hamda ba'zi sanoat ob'yektlarida ro`y berishi mumkin.
Is gazi bilan zaharlanish belgilari va alomatlari 

Bosh og’rig’i, ko`ngil aynishi. 

Nafas qisishi. 

Miya chalqishi. 

Teri olcha rangini oladi. 

Is gazining uzoq vaqt va bevosita ta'siri o`limga olib kelishi mumkin.