O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi bobur nomidagi andijon davlat universiteti

Muhammad  Xoksorning  «Muntaxab-al-lug'at»  asari.  Muhammad  Rizo  Xoksor 

«Muntaxab~al-lug'at»  («Saylanma  lug'at»)  asarini  1798-99  yillarda  yaratdi.  Asar  izohli  lugatlar 

seriyasiga kiradi. 

Asarning  kirish  qismida  muallif  o'sha  davrda  mavjud  bo'lgan  lugatlar  to'g'risida  ma'lumot 

berar ekan, bu asarlarda yo'l qoyilgan kamchiliklarni

f 

ayrim so'zlarning ularda noto'g'ri izohlanganini 

ko'rsatib o'tadi. 

Lug'at  ikki  qismdan  iborat.  Birinchi  qismda  eski  o'zbek  adabiy  tilida  ishlatilgan  arabcha 

so'zlar,  ikkinchi  qismida  esa  forscha-tojikcha  va  eskirgan  o'zbekcha  so'zlar  izohlanadi.  «Muntaxab-

ul-lug’at»da hammasi bo'lib 2400 so'z berilgan, 

Xoksor  lug'atining  o'ziga  xos  xususiyatlaridan  yana  biri  shuki,  unda  so'zlarning  to'g'ri 

(asosiy) ma'nosi bilan bir qatorda, ko'chma (hosila) ma'nolariga ham izoh beriladi. 

Lug'atda  so'zlar  arab  alifbosi  tartibida  so'zning  birinchi  tovushiga  (harjiga)  qarab  28  bobga 

taqsimlanadi. Har qaysi bobda so'zlar oxirgi tovushga (harfga) qarab guruhlanadi. Masalan, alif bilan 

tugaydigan so'zlar, be bilan tugaydigan so'zlar, te bilan tugaydigan so'zlar kabi.