O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi a. A. Omonov, T. M. Qoraliev

Turli valyutada 1 SDRning bahosi (qavsda valyutalarning

SDR korzinasida tutgan mavqie foizda keltirilgan)

Yillar	USD	DEM	JPY	GBP	FRF
1981 – 1985	0,540(42%)	0,460(19%)	34,0(13%)	0,0710(13%)	0,740(13%)
1986 – 1990	0,452(42%)	0,572(19%)	33,4(15%)	0,0893(12%)	1,020(12%)
1991 – 1995	0,572(40%)	0,453(21%)	31,8(17%)	0,0812(11%)	0,800(11%)
1996 – 1998	0,582(39%)	0,446(21%)	27,2(18%)	0,1050(11%)	0,813(11%)
Yillar	USD	EUR	JPY	GBP
1999 – 2000	0,5820(39%)	0,3519(32%)	27,2(18%)	0,1050(11%)
2001 – 2005	0,5770(45%)	0,4260(29%)	21,0(15%)	0,0984(11%)
2006 – 2010	0,6320(44%)	0,4100(34%)	18,4(11%)	0,0903(11%)

XVJda hozirgi paytda, 2004 yil 7 sentabr holatiga, eng yuqori ovoz AQSh – 17,1%, Yaponiya – 6,1%, Germaniya – 6,0%, Buyuk Britaniya va Fransiya – 4,9%, Italiya va Saudiya Arabistoni 3,2%, Kanada, Xitoy va Rossiya 2,7% mamlakatlari hissasiga to‘g‘ri keladi. Jamg‘armada Yevropa ittifoqiga a’zo bo‘lgan 15 ta mamlakat hissasiga 29,8% va IXTRga a’zo bo‘lgan 30 ta rivojlangan mamlakat 64,5% ovozni, qolgan 35,5 foiz ovoz esa a’zo – mamlakatlarning 84% hissasiga to‘g‘ri keladi. Jamg‘armada kvotalarning taqsimlanishi 5 yilda bir marta ko‘riladi.

Jamg‘armaga a’zo – mamlakatlar soni ortib borishi barobarida unga to‘lanadigan a’zolik badali hajmi 1947 yilda 7,7 mlrd SDRdan 2004 yil 30 aprel holatiga 212,8 mlrd SDR (308,9 mlrd AQSh dollari)ga yoki 28 martga ortgan. Biroq, jamg‘armaning kapital miqdori o‘sishi dunyo YaIMga nisbatan judayam past darajada qolmoqda. Bu o‘z navbatida XVJning oldida turgan vazifalarni to‘liq bajarishga imkoniyat bermayapti.

20.3. Jahon banki
Jahon banki (JB) BMT tarkibidagi ixtisoslashgan moliyaviy muassasa hisoblanadi. Jahon banki Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki (XTTB) va uning bo‘limi hisoblangan Xalqaro rivojlanish assotsiatsiyasi (XRA), Xalqaro moliya korporatsiyasi (XMK), Investitsiyalarni har tomonlama kafolatlash agentligi (IXKA) va Investitsion munozaralarni tartibga solish bo‘yicha xalqaro markazi (IMXM) kabi moliyaviy tashkilotlarni o‘z tarkibiga oladi.

JB tarkibidagi birinchi uchta moliyaviy tashkilot dunyo rivojlanish bankining vazifalarini bajaradi, keyingi ikkitasi esa rivojlanayotgan va iqtisodiyoti o‘tish jarayonini boshidan kechirayotgan mamlakatlarga investitsiya oqimlarini rag‘batlantirish bilan shug‘ullanadi.