O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim

- rasm

Silindrning "ichki" asosidan va silindr yon sirtidan o‘tgan kuchlanganlik oqimi nolga teng, chunki o‘tkazgich ichida E=0, o‘tkazgichdan tashqarida joylashgan qismida (yon sirtida) kuchlanganlik ^{chiziqlarinig o‘tkazgich sirtiga perpendikulyar bo‘lgani uchun E}n^=0.

Demak, silindr sirti orqali o‘tgan to‘la oqim uning "tashqi" asosi orqali o‘tgan oqim bilan aniqlanadi va u ES ga teng. Bu ifodani Gauss teoremasi bo‘yicha ifodaga tengashtirsak, silindr ichidagi zaryad S ga tengligini hisobga olsak (16.1) ifoda kelib chiqadi:

ES 

¹ S,

 ₀

E  ¹ 

 ₀

Elektrostatik maydon yopiq metall qobiq bilan o‘rab olingan sohaga kirmaydi. Bu hodisa ekranlashda qo‘llaniladi, elektr maydon ta’siri bo‘lmasligi uchun laboratoriya asboblari metall qobiq bilan qoplanadi, yoki bunga elektrostatik himoya deyiladi.

Yana shuni qayd qilamizki, zaryadlarning taqsimlanishi o‘tkazgichning relyefiga juda bog‘liqdir: zaryadning sirt zichligi egrilik radiusi kichik bo‘lgan joyda (uchda). maksimal, botiq joylarda kichik bo‘ladi. (16.1) ga ko‘ra, maydon ham shunday bo‘ladi: uchda u juda kuchli, botiqda esa-kuchsiz. Bu 19-rasmdan ko‘rinib turibdi: uch yaqinida kuchlanganlik chiziqlari tig‘iz joylashgan, botiqda esa-siyrak.