O`tkir hoshimovning “dunyoning ishlari” qissasidan berilgan parchani o`rganish



Download 84 Kb.
bet2/3
Sana06.06.2023
Hajmi84 Kb.
#949082
1   2   3
Bog'liq
O`TKIR HOSHIMOVNING “DUNYONING ISHLARI” QISSASIDAN BERILGAN PARCHANI O`RGANISH

Darsning blok-chizmasi:
T/r Dars bosqichlari Reglament Jami
1 Tashkiliy qism: “Ma’naviyat ”daqiqasi 3 45 daqiqa
2 O’tilgan mavzularni takrorlash:
“Tilsim” bilan ishlash

10
3 Yangi mavzu bayoni:


a) slayd namoyishi;

b) “Rolli o`yinlar” (sahna)

c) “O`yla,izla,top!”(lug’at bilan ishlash)

20
4 Mustahkamlash


a)”Sirli sandiq” (savol-javob)

b) “Topqirlik bahsi”

d) “Onaga ehtirom”

10
5 Dars yakuni: baholash va uyga vazifa 2


Darsning borishi:

I .Tashkiliy qism: salomlashish, davomatni aniqlash.

O`qituvchi: (“O`. Hoshimovning “Daftar hoshiyasidagi bitiklar” kitobidan)

Odamzod nima uchun kaftdek hovlisiga gul ekadi? Undan ko`ra sholg’om eksa, qozoniga tushadi-ku!

Odamzod nima uchun kitob o`qiyotib, suyukli qahramoni o`lib qolsa yig’laydi? Uni yozuvchi ichidan to`qib chiqarganini biladi-ku!

Odamzod nima uchun o`zga yurtlarga borib behisob mol-dunyo orttirsa-yu, ittifoqo bolaligi kechgan kulbasi tushiga kirib qolsa, tuni bilan yig’lab chiqadi? Axir u shohona qasrda yashaydi-ku!

Odamzod nima uchun bolasining boshida alla aytadi? Go`dak alla eshitmasa uxlamaydimi?

Gap shundaki, Odamzodni hayvonotdan ajratib turadigan chegara bor. Bu chegaraning nomi Ma’naviyat deb ataladi!

Qadrli o`quvchilarim! Sizning ana shunday yuksak ma’naviyat sohibi bo`lishingizni tilab ,bugungi darsimizni boshlayman!
Dars shiori: Ona- bitta! Vatan-yagona ! (O`tkir Hoshimov)
Sinf o`quvchilari 3 guruhga bo`linadi hamda I guruh “Mehr”, II guruh “Muruvvat”, III guruh “Oqibat” deb nomlanadi. O`quvchilarning dars davomidagi ishtiroki “Ofarin”,” Barakalla ”, “ Intiling ” kartochkalari yordamida baholab boriladi.
O’tilgan mavzuni takrorlash.
O`tilgan mavzuni takrorlash “Tilsim” ko`rgazmasi orqali amalga oshiriladi.
O`qituvchi: “TILSIM“ ko`rgazmasi umumiy o`rta ta’limning DTS talablari bilan belgilab berilgan adabiyot ta’limidan ko`zlangan maqsadni amalga oshiradi. Adabiyot olamidagi har bir adib ijodi — misoli tilsim. Bu tilsim sehrini ochish uchun siz shu adib haqida to`liq ma’lumotga ega bo`lishingiz, uning mashhur asarlarini bilishingiz lozim.
Aziz o`quvchilar! Ko’rgazmamizning pastki qismida arxiv-uyachalar bo’lib, unda bir nechta shoir va yozuvchining tug’ilgan yili, joyi, ilk asari, ish faoliyati, asarlari, mukofotlari, eng mashshur asari, vafot etgan sanasi aks etgan tarqatmalar aralash holda joylashtirilgan. Siz o`rganayotgan sevimli adibimiz ijodiga oid ma’lumotlarni arxiv-uyachalardan olib, ko`rgazmaning asosiy qismiga joylashtirishingiz kerak bo`ladi.

Guruhlar baholab olingach, o’qituvchi yangi mavzuni e’lon qiladi.

III. Mavzu jarayoni:

O’quvchilarga O’tkir Hoshimov hayoti va ijodi, «Dunyoning ishlari” qissasini o`rganish bo’yicha tayyorlangan slayd namoyish etiladi.

(Magnitofon orqali mumtoz musiqa yangrab turadi)

O`qituvchi internetdan olingan ma’lumotlar asosida mavzuni tushuntiradi:

O‘tkir Hoshimov 1982-yilda go‘zal asarni — O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasining Oybek mukofoti bilan taqdirlangan «Dunyoning ishlari» qissasini yaratib, ma’naviyat haqidagi bahsni davom ettirdi.

«Dunyoning ishlari» qissasi eng ezgu, eng samimiy tuyg’ular haqida , eng e’zozli zot- ona to`g’risida hikoya qiladi. Ona insonga hayot beradi, yuvib taraydi, tarbiyalaydi. Ona uchun eng to`tiyo narsa, o`g’ilmi-qizmi, uning farzandi. O`tkir Hoshimovning bu asari mustaqil sujetli hikoyalardan tashkil topgan.Undagi “Gilam paypoq”, “Tush”, “Alla”, “Oltin baldoq”, “O`ris bolaning oyisi”,”Oq marmar, qora marmar”, “Iltijo” kabi hikoyalar kishini befarq qoldirmaydi, ularda o`g’li uchun har qanday mashaqqatga, jon fido etishga tayyor, sharqona axloq-odob qoidalarini o`zida mujassam etgan Ona madh etiladi.Barcha hikoyalar mazmuni ona timsoli tufayli yaxlitlik kasb etadi.Asar ortiqcha tafsilotlar, jimjimadorlikdan xoli.Shu sabab ham katta qiziqish va hayajon bilan o`qiladi. Bu qissa O`zbekiston Qahramoni Said Ahmad aytganidek,”…dostondek o`qiladi. Uni o`qib o`z onalarimizni o`ylab ketamiz…”


O`tgan darsimizda qissadagi hikoyalarni o`qish va sahnalashtirishni vazifa qilib bergan edik. Bugun siz bilan “Alla”, “Qarz”, “Gilam paypoq”, “Iltijo” hikoyalari haqida gaplashamiz .

Asardagi “Alla” deb nomlangan bob nihoyatda ta’sirchanligi bilan kishini rom etadi. Alla inson bolasi hayotda tinglaydigan ilk qo`shiq, u vujudimizga ona suti bilan singgan va umrbod unutilmasdir.Yozuvchi bu ezgu qo`shiqni ilohiy kuchga ega bo`lgan, ko`ngilni eritadigan ohang sifatida ta’riflaydi. Ushbu bobni hayajonsiz, entikmasdan o`qish qiyin.

Proyektor orqali “Alla” qo`shig’i hamda alla haqidagi videolavha o`quvchilar e’tiboriga havola etiladi.
Shundan so’ng “Gilam paypoq” hikoyasining audiomatni eshittiriladi.
“Rolli o`yinlar” usuli asosida I guruh “Qarz”, II guruh “Gilam paypoq”, III guruh esa “Iltijo” hikoyalarini sahnalashtirib ko’rsatadi.
O’quvchilar sahna ko’rinishini ijro etgandan so’ng ularning mazmunini yoritib beradi.
I guruh: “Qarz” hikoyasida qissaning bosh qahramoni Hakima ayaning insoniy fazilati qalamga olingan.Hakima aya kamtargina nafaqasini ham qo`shni farzandlar xursandchiligiga sarflaydi. O`tgan yili ularga tufli olib bergan bo`lsa, bu yil uch oyoqli velosiped, ko`ylak sovg’a qiladi. O`g’illariga esa “qarz oluvdim, qarzimni uzyapman” deb bahona qiladi. Hikoya oxirida o`g’il onasining nega bunday qilganini anglab yetadi va chuqur o`yga cho`madi.
II guruh: “Gilam paypoq” hikoyasida ona o`z jigarbandini kasallik xavfidan tezroq xalos qilish uchun hatto jonini berishga ham tayyor. Ona qattiq shamollagan o`g’ilchasini “Voy, endi nima qilaman! Voy, bolam o`lib qoladi!” degan tahlika bilan halloslagancha tabib Hoji buvining uyiga yuguradi.Bola darddan biroz yengil tortgach, o`z sog’lig’ini xavf ostiga qo`ygani- oyog’ini sovuqqa oldirgani ma’lum bo`ladi. Shu sabab ham o`g’il har yili onasiga gilam paypoq sovg’a qiladi.
III guruh: Qissaning “Iltijo” bobida ham insonning ona oldidagi farzandlik burchi hech qachon to`lab bo`lmas qarz ekani nihoyatda ta’sirchan ifodalangan.Chunki onalarimizning hayotdagi o`rni beiyos. Ular bizni dunyoga keltiradi, oq sut berib boqadi, uzoq tunlar beshigimizni tebratib, atrofimizda parvona bo`ladi, parvarishlab voyaga yetkazadi. Buni teran idrok etgan yozuvchi onani qo`msash, uning beqiyos mehri oldidagi qarzdorlik tuyg’ularini g’oyat samimiy tasvirlay olgan.

“O`yla, izla, top!” usuli orqali o`quvchilarning adabiyot daftarlariga darslikdagi lug’at so`zlar yozdiriladi. O`quvchilar bu so`zlarning ma’nolarini yozishlari kerak bo`ladi. Shundan so`ng lug’at so`zlar ma’nolari elektron doskada aks ettiriladi va o`quvchilar o`z-o`zini baholash asosida tekshiradilar.


Lug`at bilan ishlash:
Tancha — sandal
Kavshandoz — uyning oyoq kiyim yechib kiriladigan joy
Kuchala — terak, tolning to`p guli
Qimiz — ot sutidan tayyorlanadigan ichimlik

Namat — yungdan bosib ishlangan palos, kigiz


Mustahkamlash
Mavzuni mustahkamlash uchun adabiyot darsligidagi savol-topshiriqlar yuzasidan “Sirli sandiq” o`yini o’tkaziladi.Har bir guruhdan navbat bilan ikkitadan ishtirokchi chiqib, sandiqchadan savolni oladi va unga javob beradi.
Agar o`quvchi javob berolmay qolsa, o`z guruhidan yordam olishi mumkin.
“Gilam paypoq” hikoyasida onaning bolasiga fidoyiligi nimalarda ko`rinadi?
2.Iltijo deganda nimani tushanasiz?
3.“Qarz” bobi so`ngida qo`shnining qizchasi Nilufar bilan suhbat chog’ida nega adibning qo`lidan konfetlar tushib ketdi?
4.“Haqqush” hikoyasida noahil aka-ukalar qanday jazoga tortildi?

5.“Alla” bobidagi ona allasining nima sababdan barcha uchun tushunarli ekanligini sharhlang.



6.Asarda tasvirlangan ona timsoli bilan barchamizning onalarimiz o`rtasida qanday o`xshashliklarni ko`ramiz?
T/r Berilgan gaplar Hikoya nomi
1 Vahima qilmang, poshsha, dardini bergan xudo davosiniyam beradi. “Gilam paypoq”
2 …Onalar farzandlari hamisha birga bo`lishini istaydilar. “Haqqush”
3 Bahoga uch oyoqli velosiped, Baxtiga kuylak… “Qarz”
4 Negadir shu ohang bilan qalbimga orom kirganday bo`ldi-yu, o`z-o`zidan ko`zlarim yumilib keta boshladi. “Alla”
5 Ertalab-chi, oyi, yomg’ir yog’di. “Iltijo”
Navbatdagi mashqimiz “Topqirlik bahsi“ deb nomlanadi. Bunda oquvchilar ekranda aks etgan quyidagi gaplar qaysi hikoyaga tegishli ekanligini aniqlaydilar.

Download 84 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish