Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi O‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi

YOlg‘onchilik

YOlg‘onchilik baxtsizlik keltiradi. Barcha din va millat bu odatni qoralaydi, ammo ba’zi istisno holatlar mavjud.
YOlg‘on gapirish mumkin bo‘lgan holatlar:

1. 
   Xalqqa zarar etadigan bo‘lsa, haq so‘zni aytishdan tiyilgan ma’qul.
   
2. 
   Insonning o‘zi uchun bo‘lgan ishlarida, masalan: bir kishini zolim kishi ushlab olib, boyligi haqida so‘rasa, u kishi shu o‘rinda yolg‘on gapirishi mumkin.
   
3. 
   Do‘stining siri so‘ralsa, u kishi yolg‘on gapirishi mumkin.
   

Adovat

Suqrot hakim: “Men dushmanim bo‘lgan bir odamga adovat qilmayman. Zeroki, mening adovatim dushmanimning xusumatini ziyoda qiladi. Men adovatga qarshi do‘stlik bilan muomala orqali xusumatni yo‘qotib, dushman kishilarni o‘zimga el qilaman.”

Qo‘rqoqlik

Kovakda pisib turgan suvarakka o‘xshaydi. Qo‘rqoqdan qo‘rqish kerak.
Vatanni ham qo‘rqoq sotadi.

G‘azab

G‘azab kelganda aql ketadi. Undan qutilishning imkoni yo‘qday. G‘azab otiga tez-tez minib turadiganlarni xalq orasida fe’liga nisbatan “tez” deyishadi. Undaylarning fe’lida jizzakilikka moyillik, arzimagan narsaga portlab ketish, keskinlik, qo‘pollik qilish ustun turadi. Gap oxiriga etmay, fe’li ayniydi. “Berdisini aytguncha, urib o‘ldiradi”. Fe’li kelganda hech kimni tanimaydi. Qo‘liga tushgan narsani otadi, yirtadi, sindiradi. Bu orada og‘izdan bodi kirib, shodi chiqib turadi. Gap kor qilmaydi. Bundaylardan uzoqroq yurish kerak. Bu yomon fe’ldan tez voz kechish kerak.
Termiziy rivoyatiga ko‘ra, kim o‘zida g‘azab alomatini sezsa, yotib olsin yoki o‘tirib olishi kerak.

Ta’ma

Boshqaning qo‘lidagi narsaga ko‘ngil berish, ta’ma qilish o‘zini halokatga boshlashdir. Insonlarning haqoratini yoki ta’zimini jalb etadigan harakat va istakda bo‘lma, (ko‘zlar senga g‘azab bilan ham tikilmasin) shunga o‘xshash narsalar inson fe’lini aynitadi.

Kibr

Agar kimsa qilsa jahonda g‘urur, Oyog‘i soridin qamishdek qurur.
Abulqosim Firdavsiy
Kekkayish – qamishni bo‘yra qilgan.