O 'z b e k I s t o n r e s p u b L i k a s I o L iy va o 'r t a m a X s u s

2. 

A m aliy  m ash g‘ulotlarni  tash k il  etish d a  o ‘qitishning  sh akl- 

lari. 

O'quvchilarni  o'quv  ishlab  chiqarish  brigadalari  shakli - 

cla  o'qitish.  B u n d a y   sh a ro itlard a  m e h n a t  t a i i m i   o'qituvchisi 

o d a td a   o 'q u v c h ila rn i  a lo h id a  

0‘quvchilar  brigadalariga  ajrata- 

di,  bu  b r ig a d a la r in in g   h a r   biri  m u a y y a n   o ‘quv-ish lab   c hiqarish 

t o p s h i r i g i n i   bajaradi,  bu  t o p s h ir iq la r n in g   o ‘quv  m aq sadi  va 

m a z m u n i   b ir- b ir id a n   a n c h a   farq  qilishi  m u m k i n .  M a sa la n ,  bir 

b rig a d a   m a r t e n   p e c h ig a   x iz m a t  qilishga  o ‘rg ansa,  ikkinchisi  gaz 

g en eratorlariga  x iz m a t  q ilish n i,  u c h in c h isi  esa  n a z o ra t  o i c h a s h  

a s b o b la rin i  k u z a tis h i  va  h o k a z o la rn i  o 'rg a n is h i  m u m k i n .  B u n ­

day  h o lla rd a   o'qituvchi  o 'q u v  b rig a d a la rin i  o ‘rg an ilad ig a n   z o n a la r 

c he g ara sid a   a lm a s h tirib   tu ris h   grafigini  tuzish i  kerak,  toki  h a r  bir 

b rig ad a,  m a s a la n ,  m e ta llu rg iy a n in g  b u tu n   bir  kom pleksiga  xizm at 

qi 1 ishdagi  h a m m a   ish  usullarin i  bilib,  o i g a n i b   o lad ig a n   b o i s i n .

O 'q u v c h ila rn i  korxona  sh aro itid a  o 'r g a tis h n in g   ya n a   bir  s h a k ­

li,  u la rn i  ish c h ila r  brigadasiga  q o 's h ib   o ‘qitishdir.  Bu  s h a k ln i, 

m a s a la n ,  s le sa r-rem o n tc h i,  yig'uvchi  sa n te x n ik ,  m o ntajchilar, 

s h u n in g d e k ,  q urilish  ixtisosliklari  kabi  ix tisosliklarda  q o i l a s h  

m aq sa d g a   muvofiqdir.

Bu  shakl  asosida  o'q u v c h ila rg a   ishlab  c h iq a rish   t a i i m i   berish 

s h u n d a n   iboratki,  y u q o rid a  a y tilg an  ixtisoslarga  d o ir  ishlab  c h iq a ­

rish  brigad alarig a  u m u m s le s a rlik k a   yoki  bo sh q a   b iron  tayyorgar- 

ligi  b o i g a n   bir  yoki  bir  n e c h a   o 'quvchi  biriktiriladi.  Bu  holda 

ishlab  chiq arish  t a i i m i   o 'q itu v c h isin in g   vazifasi  davriv  ravishda 

jo riy   in strukta j  o 'tk a z ib   tu ris h ,  k u n d a lik   t o p s h ir iq n in g   tavsif  va 

h a jm in i  an iq la b   tu rish ,  b erilad ig a n   to p s h ir iq n in g   m avzusi  tegishli 

kirish  in stru ktaji  va  ish  natijasiga  b a g i s h l a n g a n   y a k u n iy   in s tr u k ­

taj  o ‘tk az is h d an   iborat  b o'lad i.  Lekin  o 'q u v c h ila r  turli  obvekt- 

larga  tarqatilgan   b o'lishi  tufayli  o 'qituvchi  h a r   bir  o'quvchiga  to p - 

shiriq  berish  va  u n d a n   ishni  qabul  qilib  olish  im k o n i d a n   m a h r u m  

b o'ladi.  Shu  tufayli  bu  holda  o 'q u v c h ila rn i  o'qitish  ( o ig a tis h ) 

vazifasi  q ism a n   ish c h ila r  brigadasi  a ’zolariga  yoki  b rig a d irn in g  

o'ziga  top sh iriladi.  Ish ch ilar  brig ad asid a  ishlovchi  o 'q uv chilarga

259

---

ish  haqi  u la r n in g   a n c h a   past  m ala k a s in i  va  s a r f   qilgan  m e h n a -  

tin i  h isobga  olib  h isob la na di.  O 'q u v c h ila r  ishchilar  brigadasida 

b a ’zan  o'qilgan  (o'rganilgan)  d a s tu r n i  tizim li  ravishda  bajarish 

tam o y ili  buziladi.  C h u n k i ,  ishlab  ch iq a rish   m ash g 'u lo tla ri  ish c h i­

lar  b ajaradigan  ish  tu rin i  (ushbu  ish  tu ri  d a s tu r n in g   ayni  d a v ri­

da  o 'rg an ila d ig a n   ishga  m os  k e lm a g an  ta q d ird a   h am )  o'z ga rtira  

olm aydi.  L ekin  o 'q u v c h ila rn in g   ish  bilan  d o im   t a ’m i n l a n i b   tu r i -  

shi,  ilg'or  texnologiya  va  ilg'or  m e h n a t  u su lla rid a n   foydalanish 

im k o n ig a   ega  bo'lishi,  ishlab  ch iq arish   kabilar  bu  k a m c h lik la rn i 

q ism a n   b o i s a d a   qoplaydi.