Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti zamonaviy uzluksiz ta

 ЗАМОНАВИЙ УЗЛУКСИЗ ТАЪЛИМ СИФАТИНИ ОШИРИШ: ИННОВАЦИЯ ВА ИСТИҚБОЛЛАР
 
339 
ХАЛҚАРО МИҚЁСИДАГИ ИЛМИЙ-АМАЛИЙ КОНФЕРЕНЦИЯ МАТЕРИАЛЛАРИ 
Astronomiya masalalari –fizika masalalari kabi: 1) mazmuniga ko’ra, 2) shartiga ko’ra, 3) 
yechish uslubiga ko’ra bir necha turga bo’linadi: 
1) Mazmuniga ko’ra masalalar – sferik va amaliy astronomiya, nazariy astronomiya, astrofizika, 
yulduzlar astronomiyasi, kosmogoniya va kosmologiya bo’limlariga doir masalalarga bo’linadi. 
2) Masala shartiga ko’ra –matnli, grafik va rasmli masalalarga bo’linadi. 
3) Yechish usuliga ko’ra to’rt tipga bo’linadi: 
1. Yulduzlar surilma xaritasidan foydalanib yechiladigan masalalar; 
2. Hisoblashga doir masalalar; 
3. Sifat masalalari; 
4. Model va chizmalar yordamida yechiladigan masalalar. 
Masala yechishni quyidagicha amalga oshirish maqsadga muvofiqdir: 
1. Masala shartini va undagi noma’lum so’z va iboralarning mazmunini tushuntirish; 
2. Qisqacha shartini yozish va uning rasmi, shakli yoki grafigini chizish; 
3. Masala mazmunini tahlil qilib, undagi hodisa va predmetlarni o’quvchilar aniq tasavvur 
qilishlarini ta’minlash va uni yechishga zarur bo’lgan tushuncha, qonuniyatlarni eslariga tushirish; 
4. Yechish rejasini tuzish; 
5. Masalaga taalluqli formula va jadvallardan kerakli kattaliklarni yozish, tenglama tuzish va 
umumiy ko’rinishda yechish; 
6. Topish kerak bo’lgan kattalikni hisoblab topish va olingan javobni tahlil qilish. 
Bular astronomiyadan masala yechish jarayoni asosiy bosqichlaridir. Masalaning turlari va ularni 
yechish usullariga ko’ra yanada mukammal shartlar kiritilsa bo’ladi. 
Astronomik masalalarni yechishda sifat masalalari yordamida badiiy adabiyotlarda keladigan 
astronomik hodisalar asosida tushintirish o’quvchilarda fan asoslariga bo’lgan qiziqishni, bu 
hodisalarni astronomik jihatdan tahlil qilishni va to’g’ri xulosa chiqara olish ko’nikmalarini hosil 
qiladi. 
Quyidagi masalaning yechilish jarayonini ko’raylik: