Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti n. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova

5.6.Petlyalarni  ishlash
Ag‘darma  chokli  petlvalar. 
A g‘d arm a  ch o k li  p etly alar  o ‘rni 
detaining o ‘ngida uch ta chiziq:  petlyaning yo'nalishini ko‘rsatadigan 
b o ‘ylam a chiziq va o'lch am in i  bildiradigan  ikkita ko‘ndalang chiziq 
bilan  belgilanadi.  Petlyaning  o ‘lcham i  tugm a  diam etridan  0,2  sm
68

---

katga olinadi.  S o‘ngra belgilangan o ‘rta chiziqdan yuqoriga va pastga 
kant enidan ikki marta katta masofada ikkita qo'shim cha chiziq chiziladi 
(44-rasm   a.).  Bo‘ylam a  chiziqlar  orasidagi  m asofa  ikki  kant  enidan 
ikki  baravar  katta  b o ‘lishi  lozim.
Petlyalar  bitta  yoki  ikkita  m ag‘iz  q o ‘yib,  bir  ignali  va  ikki  ignali 
m ashinada ishlanishi  m um kin.
Petlya  m ag‘zi tan d a  ipi uzunligi b o ‘yicha b o ‘ylamasiga o'tadigan 
qilib bichiladi.  M ag‘iz petlyadan 2-3 sm uzun bichilishi kerak.  M ag‘iz 
eni kantning eniga bog‘liq.
Petlya  bitta  m ag‘iz  q o ‘yib,  bir  ignali  yoki  ikki  ignali  m ashinada 
ishlanganda uning b o ‘ylama tom onlari shunday dazmollab qayriladiki, 
uning eni asosiy detaldagi  ikkita 
b o ‘y la m a  
chiziq orasidagi  masofaga 
teng,  ya’ni  ikki  kant  enidan  ikki  m arta  katta  b o ‘Isin  (44-rasm   b.). 
B unda  q irq im la r  m ag ‘iz,  bu kik larid an  k ant  eniga  0 ,1 ...0 ,2   sm 
q o ‘shilgan  m asofacha  berida  qolishi  lozim.  D azm ollab  qayrilgan 
m ag‘izni asosiy detal  o ‘ngiga q o ‘yib, bukiklari belgilangan  b o ‘vlam a 
chiziqlarga to ‘g ‘ri  keltiriladi.  Shunda  m ag‘izning uchlari belgilaigan 
chiziqdan h ar tom o nd a  1-1,5 sm chiqib turishi kerak.  Yakka tartibda 
tikiladigan  kiyim larda  m ag‘iz  o ‘rtasidan  k o ‘klab  ulanadi.