Nizomiy nomidagi toshkent davlat pedagogika universiteti n. S. Gaipova, M. Z. Ismatullayeva, A. S. Axmetova

4.2.Detallami  termofiksatsiyalash  to'g‘risida  qisqacha  ma’lumot
Tikuvchilik  sanoati  hamda  maishiy  xizmat  ko‘rsatish  tarmog‘i 
xodimlari  oldiga  qo‘yilgan  asosiy  vazifalradan  biri  -   kiyim  sifatini 
yaxshilashdir.
51

---

Tikuvchilikni  rivojlantirishdagi  m uhim   ilg‘or yo‘nalishlardan bin 
tennofiksatsiya  metodini, ya’ni ust kiyim detallariga boshqa material 
yopishtirish  m etodini  joriy  qilishdan  iborat.  Boshqa  m aterial 
y o p is h tir ilg a n  
d e ta l la r  
k iy im n in g  
ta s h q i 
k o 'r in is h in i 
ko ‘rkam lashtiradi  va  kiyish  davom ida  shaklini  o ‘zgartirmaydi. 
Detallarga  bir  tomoniga  yelim  qoplangan  qotirmalik  materiallar 
yopishtiriladi.  Ust  kiyimda  kiyim  old  bo‘lagi,  adip,  ustki  yoqa, 
ostki yoqa,  cho‘ntak qopqoqlar,  listochkalar kabi detallarga qotirma 
yopishtiriladi.  Kiyimning  ayrim joylari  kiyim  old  bo‘lagining  bo‘rti 
atroflari,  kiyim  old  bo'lagining  qirqm a  yon  qismlari,  koketkalar 
hamda detallarning qirqimlari:  kiyim etagi,  yeng uchi, yoqa va yeng 
o ‘mizlari,  yon  cho‘ntaklarning  qirqimlari  va  xokazoni  puxtalash 
uchun  ham  qotirmalar  yopishtiriladi.
Detallarga  yopishtirish  uchun  ip  gazlama  va  viskozaasosidagi 
bir  tom oniga  yelim  qoplangan  ham da  n o to ‘qim a  m ateriallar 
ishlatiladi.
Qotirmalik materiallardan bichiladigan detallar asosiy detallardan 
0,3-0,5  sm  ensizroq  bo ‘lishi,  qotirm aning  qirqma  chetlari  ulash 
choklariga  0,1-0,2  sm  kirib  turishi  kerak.  Y opishtirish  uchun 
mo‘ljalingan qotirmalik materiallardan tikilgan detallarning bo‘ylama 
ipi  avradetallaridagi  bo ‘ylama  ip  yo‘nalishida  bo‘lishi  lozim.
Elim qoplamali gazlamalardan bichilgan qotirmalik detallar asosiy 
detallaiiga  vitachkalar,  bo ‘rtm alar  tikishdan,  cho‘ntaklarni  ishlash 
va ulami boshqa detallarga biriktirishdan oldin, ya’ni biriktirish chokini 
tikishdan  oldin  yopishtiriladi.
Detallarga qotirma yopishtirish jarayoni  namlab-isitib ishlash yo‘li 
bilan  amalga  oshiriladi.  Qotirm alam i  asosiy  detallarga  biriktirishda 
oldin  asosiy  detal  o ‘ngini  pastga  qilib  q o ‘yiladi,  so‘ngra  yelim 
qoplangan  qotirmalik  material  asosiy  detaining  teskari  tomoniga 
qo‘yiladi.  Yengil  kiyimda qotinnalik materiallardan bichilgan detallar 
yoqa,  manjet,  cho‘ntakqopqoq,  listochka,  belbog‘,  b o rty o k ia d ip  
va  boshqa  detallar  pastki  asosining  teskari  tomoniga  q o ‘yiladi  va 
dazmollab yopishtiriladi.
Qotirmalik detallami asosiy detallarga yopishtirishda gazlamalardagi 
tolalar tarkibiga qarab ma’lum texnologik rejimlarga rioya qilish zarur.
52

---