Neft-gazkimyo sanoati texnologiyasi

o’rt
=  97
0
C  va  K  =  12,5  bilan  tavsiflanadi. 
Uning molyar massasi qanday. 
68. Avnokerosinni  20
0
C  dagi  zichligi  776  kg/m
3
  ni  tashkil  etadi.  Uning  o’rtacha 
molyar massasi aniqlansin. 
69. Yozgi dizel yoqilisi uchun d 
4
20
 = 0,8546 teng. Uning molyar massasi qanday.  

---

197 
 
70. Etalonli  aralashma  izo  –  oktan  va  n  –  pentandan  massalari  bo’yicha  9:1 
nisbatda tayyorlandi. Aralashmani o’rtacha molyar massasini toping. 
71. Tovar benzin namunasi quyidagi komponentlardan tarkib topgan: 
      
 
                         Mol soni             molyar massa, kg/kmol                                      
           To’ri haydash fraksiyasi 
21 
 
 
     108 
           Katalitik kreking benzini      46 
 
 
     131 
           Alikat 
 
 
 
33 
 
 
     119 
           Benzinni o’rtacha molyar massasi aniqlansin. 
 
 
72. Katalitik  riforming  xom  ashyosi  120-140
0
C  qaynash  chegarasidagi  haroratga 
ega. Uning 240
0
C dagi to’yingan bu bosimi topilsin. 
73. BR – 1 benzin-erituvchi 98
0
C o’rtacha qaynash haroratga ega. Uning 25
0
C dagi 
to’yingan bu bosimi qanday bo’ladi? 
74. Tovar benzini AI – 93  38
0
C da me’yorga muvofiq to’yingan bu bosimi 66660 
Pa teng. Bu bosim 25
0
C da qanaqa bo’ladi? 
75. Neft fraksiyasini 20
0
C dagi to’yingan bu bosimi 4950 Pa ni tashkil etadi. Agar 
fraksiya 62
0
C gacha qizdirilsa, uning bosimi qanaqa bo’ladi? 
76. Vakuum  kolonnasi  yon  moy  pogonidan  5333  Pa  qoldiq  boshida  olingan 
harorat 275
0
C ni tashkil etadi. Bu harorat qanday atmosfera bosimiga to’ri keladi? 
77. Ming  buloq  neftini  benzin  fraksiyasini  kritik  harorati  va  bosimini  aniqlang. 
Uning zichligi d 
4
20
 = 0,7485 va fraksion tarkibi: 10  % - 55
0
C; 50  % - 108
0
C; va 70 
% - 129
0
C. 
78. Moy fraksiyasini 400
0
C va 15 mPa dagi keltirilgan harorat va bosimini toping. 
Fraksiya tavsifi: t
o’r.m
 q 410
0
C, d 
4
20
 = 0,8711, M=315 kg/kmol o’zgarmas K
r
 = 6,4. 
79. Qisqa  benzin  fraksiyasi  bularini  240
0
C  va  2,1  mPa  da  fugitivligi  aniqlansin. 
Uning kritik parametrlari: t
kr
 = 269
0
C va R 
kr
 = 2,75 mPa. 
80. Qisqa  benzin  fraksiyasi  quyidagi  ko’rsatkichlari  bilan  tavsiflanadi:  t
o’r.m
  q 
130
0
C, d 
4
20
 = 0,7538, M = 114 kg/kmol , K
r
 = 6,3. Uni t = 220
0
C va R = 1,6 mPa da 
suyuq va bu fazalari fugitivligi aniqlansin. 
81. n – butanni kritik harorati 152
0
C ga teng, kritik bosimi 3,5 mPa. Uni 200
0
C va 
4 mPa da fugitivligi topilsin. 
42. Benzinsizlantirish kolonnasi  yuqorisidan  yiilayotgan bosh benzin  fraksiya  (t  q 
120 
0
 S, R q 0,5 mPa) si o’rtacha  molyar qaynash harorati 92
0
C ga teng. Agar uning 
kritik  harorati  252
0
C  va  kritik  bosimi  2,9  mPa  ni  tashkil  etsa,  benzinni  fazalar 
muvozanati doimiysini toping. 43. Ballonga normal sharoitda o’lchanganda 6 m
3
 gaz 
yuborish mumkin. Ballondagi maksimal bosim 15 mPa. Ballonni siimini toping. 
44. Germetik  gaz  rezervuar  atrofidagi  havo  haroratini  10
0
C  dan  25
0
C  gacha 
oshirilsa, rezervuardagi bosim necha marta oshadi? 
45. Gaz 260 kPa bosim va 400
0
K haroratda 1,2 m
3
 hajmni egallaydi. Gazni mollar 
sonini toping. 
46. Miqdori  9  kg  bo’lgan  gaz  298  K  va  462  kPa  bosimda  siimi  3  m
3
  bo’lgan 
idishda turibdi. Gazning molyar massasini toping. 
47. Agar  gazning  120
0
C  va  790  kPa  bosimda  uning  hajmi  16,3  m
3 
teng  bo’lsa, 
normal sharoitdagi gaz hajmi aniqlansin.  

---

198 
 
48. (2.1) formuladan foydalanib normal sharoitda metan va etanni zichligi topilsin. 
49. Propanni 80
0
C va 150 kPa dagi zichligini aniqlang. 
50. Katalitik  riforming  jarayonida  qo’llaniladigan  vodorod  saqlovchi  gazning 
o’rtacha  molyar  massasi  3,5  g/mol  ga  teng.  Bu  gaz  zichligini  450
0
C  va  3  mPa  da 
hisoblang. 
51. Gaz  aralashmasi  metan  va  vodoroddan  tarkib  topgan,  ularni  partsial  bosimi 
кПа
Р
СН
78
4

, 
кПа
Р
Н
479
2

.  Aralashmadagi  komponentlar  tarkibi  (molyar 
ulushlarda) aniqlansin. 
52. Tarkibi  14  kg  propan,  11  kg  etan  va  8  kg  etilenli  gaz  aralashmasi  zichligi 
hisoblansin. Individual gazlar zichligi 16 – ilovadan olinsin. 
53. Propandan 3  mol va propilendan 7 mol aralashtirildi. Hosil bo’lgan aralashma 
zichligi qanday bo’ladi? 
54. Gaz  aralashmasi  nisbiy  zichligi  havoga  ko’ra  1,3  ga  teng.  Agar  sistemadagi 
bosim  640  kPa  tashkil  etsa,  qanday  haroratda  absolyut  zichlik  7  kg/m
3
  ga  teng 
bo’ladi? 
55. Gazli  koni  tabiiy  gazi  quyidagi  tarkibga  ega  (foiz  hajmida):  CH
4
  –  47,48;   
C
2
H
6
 – 1,92; C
3
H
8
 – 0,93; C
4
H
10
 – 0,56; C
5
H
12
 – 3,08; H
2
 = 1,98; CO
2
 – 21,55; H
2
S 
– 22,5.  
56. Gaz  aralashmasi  90  %  metan  va  10  %  etandan  tarkib  topgan.  Aralashmani 
kritik harorat va bosimi aniqlansin. 
57. Gazlar aralashmasi berilgan (foiz hajmlarda): etan – 5; propan – 12; izo-butan 
– 35; n-butan – 48. Aralashmani kritik parametrlarini aniqlang. 
58. Gaz  aralashmasining  nisbiy  zichligi  (havoga  nisbatan)  0,84  ga  teng. 
Aralashmani kritik harorat va bosimi topilsin. 
59. Gaz  aralashmasi  quyidagi  komponentlardan  (hajmda)  tarkib  topgan:  62  %  - 
metan;  21  %  -  etan;  11  %  -  propan  va  6  %  -  oltingugurt.  Aralashmani  80
0
C  va  750 
kPa dagi keltirilgan parametrlari topilsin. 
60. Propanni 122
0
C va 6,2 mPa dagi keltirilgan harorat va bosimi topilsin.