Насослар ва насос станциялари

Uzun uzatish kuch quvuriga ega bo‘lganda markazdan qochma nasoslarning oldinma–ketin ishlashi parametrlarini aniqlash

12–misol. Ikkita bir xil – D500–36 markazdan qochma nasoslari, oldinma– ketin ishlay turib, 60,a–rasmda ko‘rsatilgan sxema bo‘yicha kuch rezervuariga suv uzatadilar. 1–nasos ikkinchisidan ancha uzoq masofada joylashgan bo‘lib, u bilan diametri d_n1 = 300 mm va uzunligi l_n1 = 350 m bo‘lgan po‘lat quvurlar orqali ulangan. So‘rilish liniyasi diametri d_vs = 300 mm va uzunligi l_vs = 30 m bo‘lgan po‘lat quvurlardan iborat. Cho‘yan quvurlardan ishlangan umumiy kuch liniyasining diametri d_n = 300 mm va uzunligi l_n = 1750 m. Suvni ko‘tarish geometrik balandligi N_g = 30 m ga teng. Nasoslar tavsifi bir xil bo‘lib, 60,b– rasmda keltirilgan.
Nasoslar uzatadigan umumiy sarf – Q₁₊₂ va erishiladigan oqim kuchi N₁₊₂, shuningdek har bir nasosning ularning birgalikdagi ishi uchun q, H, η_n va N_n parametrlarini aniqlash talab etiladi.
Echim. 1 va 2–nasoslar bir–biridan ancha uzoq masofada joylashganligi hisobga olib, ulanish liniyasidagi yo‘qotishlarni inkor etish mumkin emas. Shu sababli ushbu nasoslar oldinma–ketin ishining umumiy tavsifini qurish uchun dastlab 1–nasosning d nuqtasiga (ulanish liniyasining 2–nasosga ulanish nuqtasi) nisbatan keltirilgan tavsifini qurish talab etiladi.
Birinchi nasosdan d nuqtasigacha bo‘lgan uchastkadagi oqim kuchi yo‘qotishlari quyidagi formula bo‘yicha aniqlanadi:
h= (1,1A_vs∙l_vs∙K_vs+1,05A_n1∙l_n1∙K_n1)∙Q²=
=(1,1∙0,6619∙30∙K_vs+1,05∙0,6619∙350∙K_n1)∙Q²=(21,8K_vs+243,2K_n1) ∙Q² .

Turli sarflardagi h oqim kuchi yo‘qotishlari jadvalda keltirilgan.

5.20-jadval

q, l/s	Q, m^3/s	^Uvs ^=^Un^, m/s	^Kvs^=Kn	0 m
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180	0 0,02 0,04 0,06 0,08 0,10 0,12 0,14 0,16 0,18	0 0,26 0,53 0,79 1,05 1,32 1,58 1,84 2,10 2,40	– 1,191 1,072 1,023 1,001 0,978 0,966 0,956 0,947 0,941	25 0,13 0,45 0,98 1,70 2,59 3,69 4,96 6,42 8,08

50. 
    –rasm. Nasoslari bir–biridan ancha uzoq masofada joylashgan suv uzatish tizimi sxemasi (a); D500–36 markazdan qochma nasosining tavsifi (b)
    

Olingan Q va h ko‘rsatkichlariga ko‘ra nasos tavsifi grafigida Q – h egri chizig‘i tushiriladi.

Bir xil sarfdagi d nuqtaga keltirilgan Q – H₁ egri chizig‘i ordinatalaridan h oqim yo‘qotishlarini ayirib tashlash yo‘li bilan 1–nasosning Q – H_1d tavsifi quriladi.
Shu yo‘l bilan topilgan 1–nasos tavsifining Q – H_1d ordinatalarini 2–nasos tavsifi Q – H₂ ordinatalariga qo‘shib, ikki nasos birgalikdagi oldinma–ketish ishining ΣQ –H_1d+2 umumiy tavsifi olinadi.
Xuddi ana shu grafikka umumiy uzatish kuch quvurining d nuqtasidan rezervuarga qadar bo‘lgan tavsifi ham tushiriladi.
O‘tkazish quvuri tavsifi tenglamasi quyidagi ko‘rinishga ega: H_tr=N_g+1,05A_nl_nK_nQ²=30+1,05∙0,8336∙1750∙K_nQ²=30+1334,1K_nQ².
Ushbu tenglamaga binoan Q ning m³/s da ifodalangan turli ko‘rsatkichlari uchun N_tr ning tegishli ko‘rsatkichlari aniqlanadi.
5.21-jadval

q, l/s	Q, m^3/s	^Un^, m/s	^Kn	^Htr^,^m
0 20 40 60 80 100 120 140 160 180	0 0,02 0,04 0,06 0,08 0,10 0,12 0,14 0,16 0,18	0 0,28 0,55 0,82 1,10 1,37 1,65 1,92 2,20 2,47	– 1,339 1,138 1,044 0,983 0,942 0,912 0,889 0,871 0,858	30 30,71 32,43 35,01 38,44 42,57 47,52 53,25 59,75 67,08

Umumiy uzatish kuch quvurining Q – H_tr egri tavsifi qurilganidan so‘ng nasoslar tavsiflari grafigida ΣQ –H_1d+2 va Q – H_tr egri chiziqlarini kesib o‘tish nuqtasi sifatida nasoslar ishining A nuqtasini topadilar.

A nuqtadan abssissalar o‘qigacha (sarflar shkalasi) vertikal liniya (chiziq) o‘tkazish yo‘li bilan umumiy sarf Q₁₊₂ = 164 l/s topiladi; A nuqtadan ordinatalar o‘qi bilan kesishguncha (oqim kuchi shkalasi) gorizontal liniya (chiziq) o‘tkazish yo‘li bilan nasoslar erishadigan oqim kuchi N₁₊₂ = 61,4 l/s topiladi.
Har bir nasosning birga ishlagandagi rejimi A_1,2 nuqtalarga ko‘ra topiladi va quyidagi parametrlarga teng bo‘ladi:
Q₁ = Q₂ = 164 l/s; N₁ = N₂ = 34,8 m; η_n1 = η_n2 = 0,77; N_n1 = N_n2 = 72,7
kVt.