Namangan davlat univеrsitеti boshlang‟ich ta'lim mеtodikasi kafеdrasi


Fe`l zamоnlari. Fe`l mayllari, fe`llarda shaxs-sоn Fe`llarning yasalishi



Download 2,14 Mb.
Pdf ko'rish
bet191/365
Sana31.12.2021
Hajmi2,14 Mb.
#261057
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   365
Bog'liq
Namangan davlat univеrsitеti boshlang ich ta'lim mеtodikasi kafе

 Fe`l zamоnlari. Fe`l mayllari, fe`llarda shaxs-sоn Fe`llarning yasalishi. 
Reja:  
1.  Fe‟l zamonlari  
2.  Fe‟l mayllari 
3.  Fe‟llarning    tuslanishi(shaxs-son kategoriyasi) 
Ish-harakatning  voqe  bo‗lishi  (yoki  bo‗lmasligi)  mantiqan  zamon  bilan  bog‗liq 
bo‗ladi.  Fe‘llardagi  zamon  nutq  so‗zlanib  turgan  paytga  nisbatan  qiyoslangan  holda 
aniqlanadi,  ya‘ni ish-harakat  nutq so‗zlanib  turgan  paytdan oldin,  nutq so‗zlanib turgan 
paytda,  nutq  so‗zlanib  turgan  paytdan  so‗ng  bajarilishi  yoki  bajarilmasligi  mumkin. 
SHunga ko‗ra, fe‘l uch zamon ko‗rinishiga ega: 1. O‗tgan zamon. 2. Hozirgi zamon. 3. 
Kelasi  zamon.  Fe‘llarda  zamon  ma‘nosi  fe‘l  tarkibida  qo‗llangan  grammatik  
ko‗rsatkichlar  orqali  belgilanadi.  Masalan:  1.  Nodira  ezgu  ishlar  bunyod  etdi  va  o„tar 
dunyoda  yaxshi  nom  qoldirdi.  (R.SHog„ulomov).  2.  Ko„nglini  kichik  tutgan,  kamtarlik 
yo„lidan  yurgan  kishi  ulug„likka  etadi  (YUsuf  Xos  Xojib).  3.  Ilm  ko„pga  etkazar,  hunar 
esa  ko„kka  (Maqol).  Keltirilgan  misollarning  birinchisida  bunyod  etdi,  nom  qoldirdi 
fe‘llari tarkibidagi –di o‗tgan zamonni, ikkinchisida etadi fe‘li tarkibidagi –a ko‗rsatkichi 
hozirgi  zamonni,  uchinchisida  etkazar  fe‘lidagi  –ar  ko‗rsatkichi  esa  kelasi  zamon 
ma‘nosini ifodalagan. 
Har bir zamon o‗z navbatida yana bir necha turga bo‗linadi. CHunki har bir zamon 
vaqtning  katta  qismini  ko‗rsatish  bilan  birga  o‗zining  ichki  xususiy  modal  ma‘nolariga 
(qo‗shimcha  ma‘nolarga)  ham  ega.  Masalan:  o„qimoqchiman,  o„qiydiganman  fe‘llari 
nutq  so‗zlanib  turgan  paytdan  so‗ng  bajariladigan  harakatni  ifodalab,  vaqtning  katta 
qismini ko‗rsatish  bilan birga, bajarilishi maqsad qilib olingan harakatni anglatishi kabi 
o‗ziga xos modal ma‘noga ham ega. 

Download 2,14 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   187   188   189   190   191   192   193   194   ...   365




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish