Muhandislik geodeziyasi

Nazorat savollari
1. Teodolitni ish holatiga keltirish tartibi.
2.Poligon ichki burchaklarini o‘lchash tartibi.
3. YArim priyomlar orasida burchaklarni yo‘l qo‘yarli farqi.
4. Yopiq poligon ichki burchaklarining bog‘lanmaslik xatosini hisoblash.
5. Yo‘l qo‘yarli xatoning qiymatini hisoblash.
LABORATORIYA ISHI № 8


Teodolit tasvirlovining kameral ishlari. Koordinatalar hisoblash jadvalini ishlash

Ishdan maqsad: Teodolit tasvirlovi dala ishlari natijalari bo‘yicha burchak uchlari koordinatalarini hisoblashni o‘rganish.

Dala ishlarida poligonning o‘lchangan ichki burchaklari va tomonlarning gorizontal qo‘yilishi 3- jadvalda keltirilgan.
3- jadval

Poligon burchak uchi №	O‘lchangan gorizontal burchaklar qiymati β	Poligon tomonlarining gorizontal qo‘yilishi d, m.
I	132°42′
		52.56
II	91°33′
		151.60
III	155°58′
		221.52
IV	70°36′
		221.32
V	89°10′
		284.21
I

Yopiq poligon ichki burchaklarini tenglash
O‘lchangan burchak natijalari bo‘yicha ichki burchaklarini yig‘indisi Σβ_o‘lch hisoblanadi:


Σβ_o‘lch =β₁+β₂+β₃+β₄

18- rasm
Chiqqan natija ichki burchaklarni nazariy yig‘indisi


Σβ_naz = 180˚· (n-2)

bilan solishtiriladi, bunda n – burchaklar soni.

Agar ular teng bo‘lmasa, ichki burchaklarni o‘lchash xatosi f_β quyidagicha hisoblanadi:


f_β = Σβ_o‘lch - Σβ_naz = Σβ_o‘lch - 180˚·(n-2).

Ichki burchaklarni o‘lchashdagi yo‘l qo‘yarli xato quyidagi formula bilan hisoblanadi:

f_{β y. q.} ≤ ± 2·t· , bu erda n– ichki burchaklar soni.

Agar f_β ≤ f_βy.q bo‘lsa, xato f_β teskari ishora bilan ichki burchaklarga taqsimlanadi va tuzatilgan burchaklar hisoblanadi.

Poligon tomonlarining direksion va rumb burchaklarini hisoblash
Birinchi tomon direksion burchagi bussol yordamida o‘lchanganda magnitaviy yoki uning qiymati beriladi, qolgan tomonlarning direksion burchaklari quyidagi formula bo‘yicha hisoblanadi.


α_n = α_n-1 + 180˚ - β_n ,

bunda β_n –o‘ng ichki burchakning tuzatilgan qiymati.

Masalan: α_2-3 = 115˚48´ + 180˚ - 144˚53´ = 150˚55´;
α_3-4 = 150˚55´ + 180˚ - 111˚46´ = 219˚09´ .
Direksion burchaklarning to‘g‘ri hisoblanganini tekshirish uchun birinchi tomon direksion burchagi qayta hisoblanadi.
Rumb burchagi qiymatini hisoblash uchun quyidagi 4-jadvalda direksion va rumb burchaklar munosabati berilgan.
4-jadval

№