Muhandislik geodeziyasi

2T30 teodolit tekshirishlari
Teodolit qismlari ayrim geometrik shartlarga javob berishi kerak. Bu shartlarga javob berishini aniqlash jarayoniga teodolitni tekshirish deyiladi.
1- tekshirish
Tekshirish sharti: Alidada doirasidagi silindrik adilak o‘qi II₁ asbobning aylanish o‘qi OO₁ ga perpendikulyar bo‘lishi kerak.
Tekshirish tartibi
Alidadaning qaratgich vinti bo‘shatilib teodolit aylantiriladi va silindrik adilak ikki ko‘targich vintidan o‘tadigan chiziqqa parallel o‘rnatiladi. Ikkala vintni qarama qarshi tomonga burab, adilak pufakchasi o‘rtaga keltiriladi.
Teodolit 90˚ ga aylantirilib, 3 chi ko‘targich vint buraladi va pufakcha yana o‘rtaga keltiriladi (11-rasm).
Teodolit 180˚ ga aylantiriladi, agar shunda pufakcha o‘rtada qolsa shart bajarilgan hisoblanadi. Agar shart bajarilmasa, pufakcha og‘gan masofani yarmini tuzatgich vintlar yordamida, qolgan yarmini ko‘targich vintlar yordamida tuzatiladi. Tekshirish bir necha bor qaytariladi.

a)	b)

11-rasm. OO₁ -teodolitning aylanish o‘qi; II₁-gorizontal doiradagi silindrik adilak o‘qi; VV- ko‘ruv trubasining ko‘ruv o‘qi; VV- ko‘ruv trubasining gorizontal aylanish o‘qi


2- tekshirish.
Tekshirish sharti: Iplar to‘rining gorizontal ipi teodolit aylanish o‘qiga perpindikulyar bo‘lishi kerak.