Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnalogiyalari universiteti 512-20 guruh talabasi Narzullayev Jamshidbekning ma’lumotlar bazasi fanidan bajargan Mustaqil ishi

Relyatsion MB munosabatlarni o`zaro bog`langan to`plamidir. Har bir munosabat kompyuterda fayl ko`rinishida tasvirlanadi.

Munosabatlar jadval ko`rinishida berilganda quyidagi xossalarga ega bo`ladi.

Har bir ustunda nom tayinlanadi.
Jadvalni har bir elementi ma`lumot elementi hisoblanadi va takrorlanuvchi guruhlar bo`lmaydi
Barcha ustunlar jadvalda bir jinslidir.
Jadvalda bir xil satr ikki marta uchramaydi

Rеlyatsion algеbra va rеlyatsion hisoblash elеmеntlari.

Relyatsion ma’lumotlar modelini xususiyatlaridan biri ma’lumotlarni qayta ishlashni relyatsion algebra operatorlari (amallari) yordamida amalga oshirishdir. Relyatsion algebrada kuyidagi 8 ta operator keng ishlatiladi. Ulardan 4 tasi an’anaviy tuplamlar ustidagi amallar kiradi.

Ko’pga ko’p bog’lanish

.

Maxsus amallarga esa quyidagilari kiradi: Tanlash (seleksiya) Proeksiya Qo`shish Bo`lish

.

Xulosa
MBBT ni taraqqiyotida yangi til QBE tili ishlamoqda. Bu tilda relyatsion algebra va relyatsion hisoblashlarda ko‘zda tutilmagan bir qancha imkoniyatlar kirgan. Bu tilni hususiyati shundan iboratki, u terminallarda ishlashga muljallangan. So‘rovlarni yaratish uchun maxsus ekran redaktoridan , munosabat va redaktorlaridan foydalanamiz. QBE tilida foydalanuvchi o‘zi olishini mo‘ljallagan natijani so‘rov ko‘rinishida tasvirlaydi va MBBT uni kerakli amallar ketma – ketligiga aylantirib beradi.