Microsoft Word Pril Hakimova doc

Kimyoviy  xossalari.Mis  elementining  kimyoviy  xossasiga  to'xtalar 

ekanmiz,uning quyidagi eng muhim xossalarini aytib o'tishimiz lozim.

1).  Mis  gruppachasi  elementlari  o'z  birikmalaridan  metal  holatga  oson 

qaytariladi;

2).  Ular juda  ko'p  ligandlar  bilan  kompleks  birikmalar  hosil  qiladi.Mis  va 

mis  gruppacha elementlarini olishda bu ikki xususiyat katta axamiyatga ega.

Odatdagi  temperaturada  misning  kimyoviy  aktivligi  past  bo'ladi,  ammo 

qizdirilgandauning aktivligi  oshadi;400°C temperaturada esa Cu havodagi kislorod 

bilan  birikib,mis  (II)oksid  (CuO)  ni,600°C  dan  yuqori  temperaturada  esa  mis 

(I)oksid (Cu2O)  hosil qiladi.

4

Cu+O

2

® 600° 

2

Cu

2

O

2

Cu+O

2

® 400°

2

CuO

Vodorod  bilan  mis  bevosita  birikmaydi.Mis  oltingugurt  bilan  bevosita 

birikadi;2Cu+S®Cu

2

S^  qora cho'kma.

Gazsimonxlor bilan katta uy temperaturasida ham  shiddat bilan reaksiyaga 

kirishadi,qizdirilgan mis esa suyuq bromda yonadi:

Cu+Cl

2

® C uC l

2

t

Cu+Br

2

 -C u B r

2

Oddiy  sharoitda  quruq  havoda  oksidlanmaydi,  lekin  nam  havoda  CO

2 

ishtirokida yuzasi ko'karib qoladi:

2

Cu+H

2

O+CO

2

+O®(CuOH)

2

CO

3

12

---

Kislorod  bo'lmasa,  xlorat  kislota  va  suyultirilgan  sulfat  kislota  bilan  mis 

ta'sirlasha  olmaydi.Sulfat  kislota  bilan  har  xil  sharoitda  turlicha  reaksiyaga 

kirishadi:

1)  Konsentrlangan sovuq sulfat kislota bilan:

Cu+H

2

SO

4

® CuO+SO

2

t+ H

2

O

2) Konsentrlangan issiq sulfat kislota bilan: 

Cu+

2

H

2

SO

4

® CuSO

4

+SO

2

+

2

H

2

O

3)  Suvsiz kislota bilan 200° temperaturada kirishadi:

2

Cu+

2

H

2

SO

4

® C u

2

SO

4

^+SO

2

+

2

H

2

O

4)  Suyultirilgan sulfat kislota va kislorod bilan  temperatura ta' sirida:

+o

2Cu+2H

2

SO4+O

2

® t 2CuSO4+2H

2

O4 

Bundan tashqari nitrat kislota bilan ham shiddatli reaksiyaga kirishadi.

1) Konsentrlangan nitrat kislota bilan ta'sirlashib NO

2

 hosil qiladi:

Cu+

4

HNO

3

® C u(N O

3

)

2

+

2

NO

2

+

2

H

2

O

2)  Suyultirilgan nitrat kislota bilan reaksiyaga kirishib NO hosil qiladi:

3

Cu+

8

HNO

3

®

3

Cu(NO

3

)

2

+

2

NO+

4

H

2

O 

Mis  xlorid  kislota  bilan  oksidlovchilar  yoki  kislorod  ishtirokida  o'zaro 

reaksiyaga kirishadi:

2Cu+4HCl+O

2

® 2CuCl

2

=2H

2

O 

Mis organik moddalar bilan ham yaxshi ta' sirlashadi.

1

)  2Cu+4CH3COOH+O2®[Cu2(H2O)2(CH3COO)4]

Yana  bir  kimyoviy  xossalaridan  biri  uning  ammiak  eritmasida  yarqirab

N R - . H .  o , o „

qolishidir  :  Cu 

>[Cu(NH3)2]OH 

[Cu(NH

3

)

4

](OH

)2

Mis  sulfat ham  ammiak bilan reaksiyaga kirishib kompleks birikma hosil 

qiladi:CuSO4+4NH3®[Cu(NH3)4]SO4[14]