Aylanadagi burchaklar
x β α
2
y α β
2
α β
2
α β γ α
2 2
a2 b c c
Aylanadagi teoremalar
PL PK PN PM
ab cd
AS BS,
ASO BSO
Doira, sektor, segment, halqa
Aylana uzunligi:
Aylana va doira
l 2 π R ;
Doira yuzi:
S π R2
π D2
;
4
Yoy uzunligi:
lёй
π Rα .
180
Sektor yuzi Segment yuzi
π R2α π R2α 1 2
Sсект
.
360
Sсегм
360
2
Aylananing ikki paralel vatarlari orasidagi bo‘lagi yuzi
Sкес
π R2
360
β α
1 R2
2
Sinβ Sinα .
Halqa yuzi
Sх π R2 r 2 .
STEREOMETRIYA
Prizma
Ixtiyoriy prizma
Yon sirti:
Sён Pп к l .
To‘la sirti:
SТ Sён 2Sас .
Hajmi: V
Sп.к. l Sac h .
Diagonallar soni:
n(n 3) .
Bu yerda
Sп.к. – perpendikulyar kesim yuzi,
Рп.к. -
perpendikulyar kesim perimetri.
To‘g‘ri burchakli parallelepiped:
Yon sirti: To‘la sirti: Hajmi: V
Sён 2ac bc.
Sт 2ab ac bc .
abc .
d 2 a2 b2 c2 .
3 ta simmetriya tekisligiga ega.
8 ta uchi, 12 ta qirrasi, 6 ta yoqi, 4 ta dioganali bor.
Kub
Yon sirti:
Sён 4а2 .
To‘la sirti:
SТ 6a2 .
Hajmi:
V a3 .
d a
; r a ; R a
2 2
3 . 9 ta simmetriya tekisligiga ega.
Piramida Ixtiyoriy piramida
To‘la sirti:
ST Sac Sён .
Hajmi:
V 1 S h 1 S r .
3 ас 3 Т
Muntazam piramida
l –yon qirra, f – apofema.
P n a ,
S nar .
ас
S 1 P
ac
f .
2
S S Cosφ , φ –asosidagi ikki yoqli burchak.
ён 2 ас
ас ён
a 2
R2
2
r 2 ;
l2 R2 h2 ;
f 2 r 2 h2 .
Kesik piramida
S S S S .
V 1 hS S .
т 1 2 ён
3 1 2
Muntazam kesik piramida uchun:
S 1 P P l , l -apofema.
ён 2 1 2
Muntazam uchburchakli piramida
l – yon qirra, f – apofema,
α – ikki yoqli burchak.
H
f
.
a2 2
12
3
a2 3
2
a 2
l H .
3
1
a2 3
Sён 2 af ,
Sас 4 ,
V 3 Sас H 12 H .
Muntazam to‘rtburchakli piramida
l – yon qirra, f – apofema. f .
l .
r a ,
6
R a .
3
Sён 2af
Sac ,
Sас a2 ,
V 1
a2
Sас H H .
Cosφ
3 12
Silindr
R –asosining radiusi, H –balandlik.
Sас π R2 .
Sён 2π RH .
Sт.с. 2π R R H .
V π R2H .
Yon sirti yoyilmasi:
Konus
L -yasovchi, R -asosinig radiusi, H -balandlik.
L .
Sён π RL .
Sт.с. π R R L .
V 1 π R2H 1 S d .
3 3 ён
Yon sirti yoyilmasining uchidagi
burchakni topish:
α 2π R / L .
Kesik konus
L -yasovchi,
R, r -asosining radiuslari, H -balandlik.
L R r 2 H 2 . S π L R r .
ён
Sт.с.
π R2 r 2 L R r .
V 1 π H R2 Rr r 2 .
3
Sfera va shar
R -radiusi, d -diametr.
S 4π R2 πd 2 .
V 4 π R3 π d 3 .
3 6
Shar segmenti
R -sharning radiusi, h -segment balandligi.
r .
Sён 2π Rh π r 2 h2 .
πh2 π
Sт.с. π 2Rh r 2 . V 3R h h3r2 h2 .
3 6
Shar sektori
Sт.с. π R 2h r .
V 2π
R2h π d 2h .
3 6
Shar halqasi
Sён 2π RH .
S π 2RH R 2 R 2 . V 1 π H 3R 2 3R 2 H 2 .
т.с. 1 2
6 1 2
Sharga ichki chizilgan konus
l -yasovchi, R -sharning radiusi,
H -konusning balandligi, r -radiusi.
r 2 H 2
R . x H R .
2 H
Konusga ichki chizilgan shar
r RH .
L R
Tekislikda Dekart koordinatalar sistemasi To‘g‘ri chiziq tenglamasi
To‘g‘ri chiziq tenglamasi y kx b , bu yerda k –
burchak koeffitsienti k tgα , α – Ox o‘qi bilan hosil qilgan burchak;
A1 x1; y1 va A2 x2; y2 nuqtalardan o‘tuvchi to‘g‘ri
chiziq tenglamasi:
y y1
x x1 ;
y k (x x ) y ,
y y x x 1 1
2 1 2 1
bunda k
y1 y2 ;
x1 x2
A x1, y1 nuqtadan o‘tuvchi to‘g‘ri chiziq:
y y1 k( x x1) ;
Ikki to‘g‘ri chiziq orasidagi burchak tangensi:
tgφ
k1 k2 ;
1 k1 k2
Ikki to‘g‘ri chiziqning parallellik alomati:
k1 k2 ;
Ikki to‘g‘ri chiziqning perpendikulyarlik alomati:
k1 k2 1;
Ikki to‘g‘ri chiziqning kesishish alomati:
k1 k2 ;
8) A(x1, y1), B(x2 , y2 )
va С(x3, y3)
nuqtalarning bir to‘g‘ri chiziqda yotish sharti:
x0 x1
x2 x0
y0 y1 ;
y2 y0
9) A(x0 , y0 )
nuqtadan
ax by c 0
to‘g‘ri chiziqqacha bo‘lgan masofa:
d ;
Parallel to‘g‘ri chiziqlar orasidagi masofa:
h ;
Tekislikda uchlari
A(x 1, y1) ,
B(x 2 , y2 )
va C(x 3, y3)
nuqtalarda bo‘lgan ABC uchburchakning yuzi
S (x
x )( y y ) (x x )( y y ) .
2 1 3 1 3 1 2 1
Markazi a;b
Do'stlaringiz bilan baham: |