Mavzu: Shartnomalar turlari: klassik va neoklassik

Fuqarolik muomalasi tuziladigan shartnomalarning ko`pchiligi ikki tomonlama bo`lib, yuqorida ko`rsatilgan oldi-sotdi shartnomasidan tashqari mahsulot yetkazib berish, mulk ijarasi, pudrat va boshqa shartnomalardan iborat. Ko`p tomonlama shartnomalar ham mavjud bo`lib, unda taraflar uch va undan ortiq bo`ladi. Ularda bir paytning o`zida har bir tarafda muayyan huquq va majburiyatlar bo`lishi xarakterlidir. Masalan, franshizing, lizing shartnomalari. Shartnomalar haq baravariga va tekinga tuziladigan shartnomalarga bo`linadi. Haq baravariga tuziladigan shartnomalar bir taraf topshirgan mulki, qilgan xizmati evaziga pul yoki mulk bilan haq oladi. Masalan, bir taraf vaqtinchalik foydalanish uchun mulkni ijaraga oluvchi undan foydalangani uchun ijara haqi to`lashga majbur bo`ladi. Bunday haq baravariga tuziladigan shartnomalarga oldi-sotdi, mahsulot yetkazib berish, ayirboshlash, pudrat va boshqa ko`plab shartnomalarni misol qilib ko`rsatish mumkin. Agar qonun hujjatlaridan boshqacha qoida kelib chiqmasa, shartnomaning mazmuni-mohiyatidan o`zgacha hol anglashilmasa, shartnoma haq evaziga tuzilgan shartnoma deb hisoblanadi.

• Fuqarolik muomalasi tuziladigan shartnomalarning ko`pchiligi ikki tomonlama bo`lib, yuqorida ko`rsatilgan oldi-sotdi shartnomasidan tashqari mahsulot yetkazib berish, mulk ijarasi, pudrat va boshqa shartnomalardan iborat. Ko`p tomonlama shartnomalar ham mavjud bo`lib, unda taraflar uch va undan ortiq bo`ladi. Ularda bir paytning o`zida har bir tarafda muayyan huquq va majburiyatlar bo`lishi xarakterlidir. Masalan, franshizing, lizing shartnomalari. Shartnomalar haq baravariga va tekinga tuziladigan shartnomalarga bo`linadi. Haq baravariga tuziladigan shartnomalar bir taraf topshirgan mulki, qilgan xizmati evaziga pul yoki mulk bilan haq oladi. Masalan, bir taraf vaqtinchalik foydalanish uchun mulkni ijaraga oluvchi undan foydalangani uchun ijara haqi to`lashga majbur bo`ladi. Bunday haq baravariga tuziladigan shartnomalarga oldi-sotdi, mahsulot yetkazib berish, ayirboshlash, pudrat va boshqa ko`plab shartnomalarni misol qilib ko`rsatish mumkin. Agar qonun hujjatlaridan boshqacha qoida kelib chiqmasa, shartnomaning mazmuni-mohiyatidan o`zgacha hol anglashilmasa, shartnoma haq evaziga tuzilgan shartnoma deb hisoblanadi.