Мавзу; моддаларнинг биомембраналар орқали ташилиши. Режа. Диффузия ва ўтказувчанлик. Пассив ва актив транспорт

Мавзу; МОДДАЛАРНИНГ БИОМЕМБРАНАЛАР ОРҚАЛИ ташилиши. Режа. 1. Диффузия ва ўтказувчанлик. 2. Пассив ва актив транспорт.

Диффузия алоҳида молекула ва ионларнинг тартибсиз ва спонтан ҳаракатига боғлиқ. Масалан, аммиакнинг сувли эритмаси солинган идиш оғзини очиқ қолдирсак, маълум вақтдан кейин бутун хонага унинг ўткир ҳиди тарқалиб кетади. Бу жараён аммиак молекулаларини диффузияланиши билан тушунтирилади. Молекулалар ва ионлар юқори концентрацияли томондан паст концентрацияли томонга градиенти бўйича ҳаракатланса, диффузиянинг бундай тури оддий диффузия деб аталади. Шу билан бирга улар ҳар хил йўналишда Браун ҳаракати кўринишида ҳам ҳаракатланиши мумкин.

Диффузия алоҳида молекула ва ионларнинг тартибсиз ва спонтан ҳаракатига боғлиқ. Масалан, аммиакнинг сувли эритмаси солинган идиш оғзини очиқ қолдирсак, маълум вақтдан кейин бутун хонага унинг ўткир ҳиди тарқалиб кетади. Бу жараён аммиак молекулаларини диффузияланиши билан тушунтирилади. Молекулалар ва ионлар юқори концентрацияли томондан паст концентрацияли томонга градиенти бўйича ҳаракатланса, диффузиянинг бундай тури оддий диффузия деб аталади. Шу билан бирга улар ҳар хил йўналишда Браун ҳаракати кўринишида ҳам ҳаракатланиши мумкин.

Диффузияда ҳар бир молекула типи ўзининг концентрация градиенти бўйича ҳаракатланади. Масалан, ўпкада кислород қонга диффузияланади, шу билан бир вақтда углерод (II)-оксиди қондан альвеолаларга диффузияланади. Ёғда эрувчи моддалар мембраналарнинг липид матрискида эриб, ундан осонлик билан ўтади. Сув ва сувда эрувчи диаметри кичик ионлар мембранадан ҳар икки томонга ўта олади.

Диффузияда ҳар бир молекула типи ўзининг концентрация градиенти бўйича ҳаракатланади. Масалан, ўпкада кислород қонга диффузияланади, шу билан бир вақтда углерод (II)-оксиди қондан альвеолаларга диффузияланади. Ёғда эрувчи моддалар мембраналарнинг липид матрискида эриб, ундан осонлик билан ўтади. Сув ва сувда эрувчи диаметри кичик ионлар мембранадан ҳар икки томонга ўта олади.