Mavzu: iqtisodiyot bilan tanishuv

Uyga vazifa :
 O‘tilganma mavzuni o‘qib o‘rganib kelish 
 
MAVZU : TAKLIFGA TA‘SIR ETUVCHI BOSHQA OMILLAR. 
Ta‘limiy maqsadi:
 O‘quvchilarni taklifga ta‘sir etuvchi boshqa omillar haqidagi malaka va 
ko‘nikmalarini hosil qilish. 
Tarbiyaviy maqsadi:
 O‘quvchilarni kasbga bo‘lgan malaka va ko‘nikmalarini shkillantirish. 
Rivojlantiruvchi maqsad:
 O‘quvchilarni mustaqil fikirlash qobilyarlarini oshirish. 
DTS talablari asosida ta‘lim va tarbiya berish 
Darsning uslibi:
 Tushuntirish, savol –javob, mustaqil ishlash. 
Darsning jixozi:
 Darslik, doska, ko‘rgazmali va tarqatma materilallar. 
Darsning borishi:
 yangi mavzuni bayoni. 
Chinni buyumlar bozoridagi choynak taklifi yuqoridagi jadvalda berilgan. Bu jadvaldan foydalanib, 
chinni buyumlar taklif chizig'ini quring. 
1. Arzon chinni xomashyosi respublikamizda ishlab chiqa-riladigan bo'ldi. Bu holat chinni buyumlar 
bozorida qanday o'zgarishga olib keladi? Endi choynak ko'p ishlab chiqa-riladimi yoki kam ishlab 
chiqariladimi? Choynak taklifi chizig'i qanday o'zgaradi? Bu o'zgarishni grafik yordamida 
ko'rsating. 
2. Chinni buyumlar bozoriga katta miqdorda Xitoyda ishlangan choynaklar keltirildi va ko'plab 
sotuvchilar ularni sota boshladilar. Bu holat chinni buyumlar bozorida qanday o'zgarishga olib 
keladi? Choynak taklifi chizig'i qanday o'zgaradi? Bu o'zgarishni grafik yordamida ko'rsating. 
Taklifda ta‘sir etuvchi boshqa omillar 
I Tovar taklifi quyidagi tovar narxiga bog'liq bo'lmagan omil-^Hasosida ham o'zgarishi mumkin: 
1. Resurslar narxlarining o'zgarishi. Bu holatda tovarni ishlab chiqaruvchilarning xarajatlari ortadi. 
Oldin ular ma'lum iniqdordagi mablag'larini xarajat qilb, ma'lum miqdordagi tovar 
hlab chiqarayotgan bo'lsalar, endi bu mablag'ga oldingidan mroq tovar ishlab chiqara oladilar 

---

xolos. Shu tariqa bozorda ivar taklifi kamayadi. 
2. Ishlab chiqarish texnologiyasining o'zgarishi. Texnologiyaning o'zgarishi odatda tovarni ishlab chiqarish 
Khun sarflanadigan xarajatlarni kamaytiradi, unumdorlikni esa oshiradi. Shu sababdan tovar taklifi oshadi. 
3. Davlat tornonidan ishlab chiqaruvchilarga solinadigan soliqlar va imliyozlarning o'zgartirilishi. Soliqlar 
ko'paysa, tovar jlchun qilinadigan xarajatlar oshadi. Shu bois tovar taklifi kamayadi va aksincha. 
4. Narx o'zgarishining kutilishi. Agar bozorda tovar narxi kshishi kutilayotgan bo'lsa, sotuvchilar o'z 
tovarlarini hozir Irzon narxda sotishdan, keyin qimmat narxda sotishni xush |to'rishadi. Natijada, 
tovar taklifi kamayadi va aksincha. 
5. Bozordagi sotuvchilar sonining o'zgarishi. Bunda tovar ifi ham o'zgaradi. 
Bu omillar ta'sirida agar taklif o'ssa, taklif chizig'i (S0) ng tomonga siljiydi (S,), agar taklif pasaysa, 
taklif chizig'i ap tomonga siljiydi (S2). 
Buni yodda tuting!
 
Tovar taklifiga ta'sir etuvchi narxga bog'liq bo'lmagan omillar: Resurslar narx-
larining o'zgarishi. Ishlab chiqarish texnologiyasining o'zgarishi. 
Davlat tornonidan ishlab chiqaruvchilarga solinadigan soliqlar va im-tiyozlarning o'zgartirilishi. 
Narx o'zgarishining kutilishi. Bozordagi sotuvchilar sonining o'zgarishi.