Mavzu: 1-§. 15-asr oxiri-16-asr boshlarida Movarounnahrda siyosiy vaziyat

N. Muravyov ekspeditsiyasi

Rossiya podshosi-1819-yilda Xivaga armiya zobiti N. Muravyov boshchiligida ekspeditsiya jo’natdi. Bundan maqsad turkmanlar yeri, Xiva xonligining ular bilan aloqasi, Kaspiy dengizining sharqiy qirg’og’ida harbiy istehkom qurish va Xiva turkmanlar yeri-Boku-Astraxan savdo yo’lini ochish hamda bu yo’lning istiqbolini o’rganish edi. Ekspeditsiya dastlab turkmanlarning yovmit qabilasi joylashgan hududda bo’ldi. Ularni Rossiya fuqaroligiga o’tkazish masalasiga doir munosabatlarni o’rgandi. Shundan so’ng N. Muravyov Xivada-Rahimxon qabulida bo’ldi. Xon N. Muravyovning Rossiya bilan do’stlik munosabatlarida bolish taklifmi ma’qulladi, biroq savdo yo’lining o’zlashtirilishiga rozi bo’lmadi. Chunki Muhammad Rahimxon Rossiyaning yovmut qabilasini o’z fuqaroligiga qabul qilish istagitagida aslida nima yotishini anglab yetgan edi. Bundan tashqari, Rossiya hukumatining savdo karvonlari xavfsizligini ta’minlash bahonasida chegarada mustahkam istehkomlar qurish haqidagi rejalari Xiva hukmron doiralarini cho’chitib ham qo’ygan edi.