Маъруза машғулотлар мавзуси соат



Download 120,29 Kb.
bet8/107
Sana11.01.2022
Hajmi120,29 Kb.
#344197
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   107
Bog'liq
6 МАЪРУЗАЛАР

Qon aylanish tizimi. Yurak kurtagi homilaning 2-3 haftaligida
boshlanib, homila rivojlanishning 6-haftasiga kelib yurak to‘rt
kamerali va atrioventrikulyar klapanli boiadi. Shu sababli aksar
yurak tug‘ma nuqsonlari (YuTN) aynan shu davrda shakllanadi.
YuTN rivojlanishining eng ko‘p sabablariga xromosomali
buzilishlar, biror gen mutatsiyasi, atrof-muhit nojo‘ya ta’sirlari
(alkogolizm, infeksiyalar, dori vositalari) va onadagi qandli diabet
va fenilketonuriya kabi ayrim kasalliklari kiradi. Ko‘pincha YuTN
ayrim sindromlar tarkibida boiadi.
26
Ona alkogolizmida ko‘pincha qorinchalararo va bo‘lmachalararo
lo‘siqlar, ochiq arterial yo‘l nuqsonlari shakllanadi. Taxminan 30
% hollarda embriofetal alkogol alomatlari yuzaga keladi. Dori
vositalaridan teratogen ta’sirga ega amfitaminlar, progestagenlar, ayrim
gipotenziv va talvasaga qarshi vositalar, oral kontratseptivlar mavjud.
Nisbatan yaxshi kislorodga to‘yingan qon (Ca02 - 80 %)
yoidoshdan kindik venasi va aransiy yoii orqali pastki kavak
venaga tushib, u yerda homila tanasi pastki qismlaridan kelayotgan
qon bilan aralashadi. Keyinchalik faqat aralash arteriovenoz qon
aylanib, homilaning birorta a’zosi, jigardan tashqari, 60-65 %dan
ko‘p kislorodga to‘yingan qon bilan ta’minlanmaydi.
Yurak o‘ng boTmachasining o‘ziga xos tuzilishi sababli,
qonning katta (taxminan 2/3) qismi oval teshik orqali bevosita chap
bo‘ lmachaga o‘tib, u yerda o‘ pka venasidan keladigan qon bilan aralashadi. Bu qon chap qorinchaga o‘tib, u yerdan ko‘tariluvchi aortaga,
bosh va qo‘llarga yo‘naltiriladi. Pastki kavak venadan chiqqan
qonning qolgan qismi o‘ng boTmachada yuqori kavak venachadan
tushgan qon bilan aralashadi va o‘ng qorinchadan o‘pka arteriyasiga
chiqariladi. 0 ‘ng qorinchadan chiqarilgan qonning 90 foizga yaqini
arterial yoTdan pastga tushuvchi aortaga o‘tadi, qolgan 10 foizi
esa o‘pka aretriyasi tizimi orqali o‘pkani oziqlantirishga yo‘naladi.
Shunday qilib, oval teshik va aretrial yo‘l kavak venalardan keladigan
qonlami o‘pkani chetlab o‘tib, katta qon aylanish doirasiga o‘tishim
ta’minlaydigan aylanma shunt vazifasini bajaradi. 0 ‘ng qorincha va
о‘pka arteriyasidagi bosim chap qorincha va aortadagi bosimdan 10-
20 mm sim. ust. ga baland tursa, o‘pka tomirlari qarshiligi umumiy
tizim qarshiligidan 4-5 marta ustun turadi.
Kindikni bogiash, uni kuchsiz tomir qarshiligi yoidoshda qon
aylanishini to‘xtatadi. Bolaning birinchi nafaslari bilan alveolalar
havo bilan toiadi va arteriyalar mexanik tarzdacho‘ziladi. 0 ‘pkaning
tomir qarshiligi taxminan besh marta pasayadi va o‘pkada qon
aylanishi ham shunchaga ortadi.
Tomir qarshiligining pasayishida kislorodga to‘ymishning
yaxshilanishi va adenozin, bradikinin, prostasiklin va endogen azot
27
oksidi kabi vazoaktiv moddalaming ajralib chiqishi ham muhim
ahamiyat kasb etadi. 0 ‘pkaning tomir qarshiligini tez pasayish davri
3-12 soatni tashkil etadi. Bu davrda o‘pka arteriyasidagi bosim
aortanikidan past boiadi va mos ravishda aretrial oqim orqali qon
oqimi o‘zgaradiya’ni chapdan о ‘ ngga yo ‘ nalgan bo ‘ ladi. Keyinchalik
o‘pka arteriyasi tizimida bosimning doimiy pasayishini, asosan,
o‘pka tomirlarining morfologik qayta tuzilishi bilan bogiashadi.
Arteriola va mayda arteriyalaming kengaygan mushak qavatining
qisqarishi 2-3 oy davom etadi. Bu o‘zgarishlaming yakuniy natijasi
o‘pkadan aylanma qon oqimini ta’mmlaydigan boshlang‘ich aloqa
yoilarining yopilishi boiadi. Hatto ularning toiiq yopilishi yuz
bermasa ham, kichik va katta qon aylanish doirasida tomir qarshiligi
nisbati o‘zgaradi va tomir qarshiligining muntazam oshishi qonni
o‘pka yoiiga yo‘naltiradi.

Download 120,29 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   107




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish