Keyin bir necha kun yoki bir necha hafta keyin payd

Xonalarga  akustik  ishlov  berish.

  Sanoat  korxonalarida  shovqin  darajasini  ortib  ketishiga  shovqinning  biror  bir  to'siqqa,  masalan, 

xonada  devorlarga,  shiftga  urilib  qaytishi  natijasida  tovush  to'lqinlarini  

kuchaytirish  ham  sabab  bo'ladi.  Shuning  uchun  shovqin    darajasini 

pasaytirishda  to'g'n    kelayotgan  tovush  to'lqinlarinigina  emas,  balki 

qaytgan  tovush  to'lqinlarini  ham  kamaytirish  chora-tadbirlarini  ko'rish 

maqsadga muvofiqdir.  

 

 

 

---

 

 

97 

Buning  uchun  xona  devorlari  va  shiftlariga  shovqin  yutuvchi 

materiallar  qoplash  yo'li  bilan  ishlov  beriladi;  shuningdek,  shovqin 

to'lqinlari tegishi mumkin bo'lgan zona maydonini oshirish maqsadida, har 

xil  shovqin  yutuvchi  vositalardan  qilingan  plafonlar  osish  yaxshi  natija 

beradi.    Bunday  chora-tadbirlar  turkumiga  akustik  ishlov  berish  ishlari 

deyiladi. 

 

 

 

 

 

Har  qanday  qurilish  konstruksiyalari  ma'lum  miqdorda  shovqin 

yutish 

qobiliyatiga 

ega. 

Shovqin 

yutuvchi 

materiallar 

sifatida 

foydalaniladigan 

qurilish 

konstruksiyalarining 

shovqin 

yutish 

koeffitsiyenti d = 0,2 dan katta bo'lishi sharti qo'yiladi. Sanoatda umuman 

ishlatiladigan 

konstruksiyalar, 

masalan, 

g’isht 

ya 

beton 

konstruksiyalarining  tovush  yutish  koeffitsiyenti  juda  kichik, 



  =  0,01-

0,05. 

 

 

 

 

 

Materiallarning  shovqin  yutishi  asosan  materiallar  g'ovaklarida 

tovush  to'lqinlarining  ishqalanish  natijasida  issiqlikka  aylanishi  ro'y 

beradi.  Shuning  uchun  shovqin  yutishda  ishlatiladigan  material  g'ovak 

strukturaga  ega  bo'lishi  kerak.  Shuning  bilan  birga  shovqin  kelayotgan  

tomonga  qaragan  g'ovaklar  ochiq,  ichki  tomonlarida  g'ovaklar  bir-biriga 

tutashgan bolsa, yaxshiroq natijaga erishiladi Shovqin yutuvchi materiallar 

asosan sintetik nolalardan tashkil topgan bo'lib,ularni o'rnatganda qalinligi 

20-200 mm atrofida bo'ladi va bunday qoplamalarda shovqinning o'rta va 

yuqori chastotalari yaxshi yutiladi.                 

Xonadagi 

shovqin 

miqdorini 

shovqin  yutuvchi 

materiillar 

yordamida kamaytirishni quyidagi formula yordamida topiladi: 

 



L=10lgV

2

/V

1 

 

bunda,  V

1

  va  V

2

  -  binoning  shovqin  yutkich  bilan  jihozlamasdan 

oldin va jihozlangandan keyingi o'zgarmas qiymatlari.   

V

1

  miqdorini  SN  i  P  11-12-771  dan  binolarning  turlariga  qarab 

qabul qilinadi yoki V

1

 = Ai(l-



1

) formula yordamida hisoblab topiladi. Bu 

yerda  A

1

-  akustik  ishlov  bergunga  qadar  binoning  shovqin  yutuvchi 

ekvivalent  maydoni; 



1

  —  shu  binoning  shovqin  yutish  o'rtacha 

koeffitsiyenti.  Uni 



=A

1

/Sn  bilan  topiladi.  Sn  —  binoning  ichki  yuzalari 

maydcmi.  

V2      miqdor    V

2

=A

2

(l-



2

)            usulida    topiladi.    Bunda.  binoning 

akustik ishlov berilgandan keyingi ekvivalent yuzasi, bu miqdor 



A+A ga 

teng bo'ladi. 

 

Bu  yerda 



A  —  akustik;  ishlov  berish  yo’i  bilan  qo'shilgan 

---

 

 

98 

qo'shimcha yutilgan tovush;



2

- akustik ishlov berilgandan keyin 

 

 

 

 

20-rasm Tavushning tebranish sifatida pol orqali o'tishi. 

 

Xonaning o'rtacha shovqin yutish koeffitsiyenti, u 



2

= A

2

/S

n

 ga teng 

bo'ladi.  Agar shovqin  tovush  yutuvchi  plafonlar hisobiga bilan topiladi, 

 



A=A

sh’

n

sh 

 

 bunda,  A

sh

  —  har  bitta  shovqin  yutishning  ekvivalent  yuzasi;  n

sh

 

shovqin

    

yutkichlar so ni.