Iqtisodiy tahlil

Tugatish qiymati (5-sonli BXMS 3-bandi, z-abzats) – asosiy vositalarning chiqib ketishi bo’yicha kutilayotgan xarajatlarni chegirgan holda kutilayotgan foydali xizmat muddati oxirida asosiy vositalarni tugatish chog’ida olinadigan aktivlarning faraz qilinayotgan summasi.
Mulkchilik shaklidan qat’iy nazar barcha korxonalar uchun asosiy vositalarni baholash tamoyillari deyarli bir xil, biroq mulkni qayta baholash, rekonstruktsiya, mavjud bino yoki inshootlarni qayta jihozlash yoki qurib bitkazish jarayonida boshlang’ich qiymat o’zgarishi mumkin.
O’z mo’ljallanganligiga ko’ra asosiy vositalar ikki guruhga ajratiladi:

• 
  ishlab chiqarish;
  
• 
  noishlab chiqarish.
  

Asosiy vositalar tarkibi va harakati tahlilida hisobot ma’lumotlari dinamikada ko’rib chiqiladi. Bunda shuni ham nazarda tutish lozimki, asosiy vositalarning ishora qilingan ishlab chiqarish xarakteridagi ikkala guruhi bevosita mahsulot ishlab chiqarish bilan bog’langan, shuning uchun ular eng katta solishtirma og’irlikka ega bo’ladi.
6.2-jadval
Asosiy vositalar tarkibi va dinamikasi tahlili

Asosiy vositalar guruhlari	Yil boshi uchun		Yil oxiri uchun		O’zgarishi ( +;- )
	Summa, mln. so’m	Salmog’i, %	Summa, mln. so’m	Salmog’i, %	Summa, mln. so’m	Salmog’i, %
Asosiy vositalar - jami	4594,7	100	5759,9	100	+1165,2	+25,3
jumladan, ishlab chiqarish	3446	75	4493	78	+1047	+30,3
Noishlab chiqarish	1148,7	25	1266,9	22	+118,2	+10,3

Jadval ma’lumotlari ko’rsatadiki, ishlab chiqarish yo’nalishidagi asosiy vositalarning ulushi yil boshidagi 75% dan yil oxirigacha 78% gacha o’sib, noishlab chiqarishdagi asosiy vositalar ulushi mos ravishda pasaygan.

Asosiy vositalar tarkibida sodir bo’layotgan o’zgarishlarni aniqlash uchun ularning tarkibini tahlil qilish zarur.